The effect of different sowing densities on yield and some yield componentsofchickpea (Cicer arietinum L.) under bingol ecological conditions

Abstract

Bu araştırma çeşit ve ekim sıklığının nohutun (Cicer arietinum L.) verim ve verim unsurlarına etkisini belirlemek üzere, 2016 yılında Bingöl ekolojik şartlarında yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre tanzim edilen ve üç tekerrürden oluşan çalışmada çeşitler (Arda ve ILC-482) ana parselleri, tohum sıklığı da (20, 30, 40, 50 ve 60 tohum/m2) alt parselleri teşkil etmiştir. Çalışmada, tane verimi ile birlikte verim unsurlarından: çıkış oranı, çiçeklenme gün sayısı, bitki boyu, ana dal sayısı, biyolojik verim, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, bin tane ağırlığı, hasat indeksi ve elek üstü oranı (9, 8, 7 ve 6 mm); mikro elementlerden tanede Fe, Ni, Na ve Zn içerikleri incelenmiştir. Çıkış oranı, çiçeklenme gün sayısı, biyolojik verim, bitkide bakla sayısı, 9 mm elek üstü oranı ve tane verimi gibi özelliklerde tohum sıklığının etkisi önemli bulunurken, bitki boyu, ana dal sayısı, bin tane ağırlığı, ilk bakla yüksekliği, hasat indeksi, 8, 7 ve 6 mm elek üstü oranı ile Fe, Ni, Na ve Zn mikro element içeriklerinde ise önemli bir farklılık tespit edilememiştir. Öte yandan başta tane verimi olmak üzere, çıkış oranı, çiçeklenme gün sayısı, ilk bakla yüksekliği, hasat indeksi, 9 mm elek oranı, Fe ve Ni mikroelement içerikleri yönünden çeşitlerin etkisi önemli görülmüştür. Ayrıca çeşit x tohum sıklığı interaksiyonu bakımından da yalnıcza tane verimi ve tane Zn içeriği önemli bulunmuştur. En yüksek tane verimi (86,26 kg/da) ILC-482 nin 60 tohum/m-2 sıklığından elde edilirken, en düşük tane verimi de (19,80 kg/da) Arda çeşidinin 30 tohum/m-2 tohum sıklığından elde edilmiştir. Arda çeşidi ile mükayese edildiğinde ILC-482 nin bitkide bakla sayısı, bin tane ağırlığı, ana dal sayısı ve hasat indeksi bakımından daha yüksek değerlere sahip olduğu tespit edilmiştir. Tohum sıklığı ile tane verimi arasında tespit edilen linear ilişkinin (Y= 10,7074+07889x) ancak çok yıl ve lokasyonda denenmesi ile tavsiye edilebilir hal kazanabilecektir.Anahtar Kelimeler: Ekim sıklığı, mikroelement, nohut, tane verimi, verim unsurlar

Investigations to assess the yield and yield components of two chickpea (Cicer arietinum L.) varieties to different seeding densities were carried out in 2016 in Bingöl, Turkey. The trial was laid out with split plot arrangement having three replications during 2016. Two varieties i.e. Arda and ILC-482 were in main plots, whereas five chickpea seeding density (20. 30. 40. 50 and 60 seed m-2) were in sub plots. The grain yield per plot and its yield components: number of emergence rate, days to flowering, branch number per plant, biological yield, first pod height, grain yield; number of pod per plant, thousand grain weight, plant height, harvest index, sieves (9. 8. 7. 6. 5 mm) and minerals analyses of Fe. Ni. Na. Zn were evaluated. The results indicated that seeding densities significantly affected various yield and yield components like emergence rate, days to flowering, biological yield, number pods per plant, sieve 9 and grain yield, but plant height, brunch number, thousand kernel weight, first pod height, harvest index, sieves 8 sieves 7, sieves 6, Fe, Ni and Zn were not affected significantly. The varieties differed significantly from emergence rate, days to flowering, firs pod height, harvest index, sieves 9, sieves 8, Fe, Ni and grain yield. Besides, the results showed that the interaction of seed density and variety had significant (P<0.05) effect on grain yield and microelement of Zn. Variety ILC-482 produced the maximum grain yield (86.26 kg/da) by 60 seed/m-2 and Arda gave the lowest grain yield (19.80 kg/da) by 30 seed m-2. The higher grain yield in ILC-482 was attained due to more number of pods per plant, thousand kernel weight, brunch number and harvest index as compared to Arda, respectively. This showed the possible of increasing the yields of the two varieties in the study area using appropriate seed density. The linear relationship between grain yield and seed density has been obtained asY= 10.774+07889 X. The result of regression and variance analaysis indicated that trial should be carried out more seed densities over many years to give valid recommendation in this area.Keywords: Chickpea, density, variety, grain yield, yield components, microelements.