Ceza muhakemesinde uzlaşmada İzmir modeli

Abstract

Günümüzde bireyler olarak özellikle, ekonomik, sosyal psikolojik sorunların arttığı bir çevrede yaşarken, günlük yaşantımızda zaman zaman öfke kontrolünde zorlanabilmekteyiz. Ya da bir anlık tepki ile karşımızdakine sergilediğimiz davranışın bir adım sonrasında, bu hareketin aslında cezası olan bir suç olduğunu düşünemediğimiz anlar da olmaktadır. Trafikte basit bir yol verme yüzünden başlayan tartışmanın maalesef ölümle sonuçlandığı haberlerine de üzülerek rastlamaktayız. Buna karşılık ilimiz İzmir' de, kavga eden iki sürücüden birinin diğerine çay ısmarlayarak cezalandırıldığı ya da pet su şişelerinin mavi kapaklarını toplayarak ilgili kuruma teslim etmesiyle ileride detaylı olarak yer vereceğimiz çok farklı barışma, uzlaşma örnekleri ile karşılaştığımızda, farklı ortamlarda duyduğumuz uzlaşma kurumunun İzmir'de etkin olarak uygulandığına dair söylemi bilimsel olarak ta bu tez ile incelemeyi amaçladık.Çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, uzlaşma kavramı, uzlaşmanın tarihsel gelişimi, hukuksal niteliği ve uzlaşma ile ceza muhakemesi ilkeleri arasındaki ilişki yer almaktadır. İkinci bölümde, uzlaşma kapsamında bulunan suçlar genel olarak anlatılmıştır. Üçüncü bölümde, Ceza Muhakemesinde Uzlaşmada İzmir Modeli ve İzmir Modelinin özellikleri detaylı olarak anlatılmaktadır. İzmir Adliyesinde uygulanan uzlaşma kurumunun, uzlaşma bürosunda görevli Cumhuriyet savcıları tarafından nasıl bir şekilde sistemli bir kurum haline getirildiğini aktarmaya çalıştık. Yine bu bölümde, uzlaşma savcıları dışında, İzmir Barosunun, kamu ve sivil toplum kuruluşlarının, uzlaştırmacıların ve uzlaşma bürosunda görevli kâtiplerin de uzlaşma kurumunun başarılı olarak uygulanmasına yönelik çabalarına da yer verdik. Ceza Muhakemesinde Uzlaşmada İzmir Modelini açıklarken, tarafların adalet beklentisi ve çözüme bir an önce ulaşma isteklerini de gözardı edemezdik. İşte bu noktada da karşımıza, İzmir'in toplumsal yapısının zenginliği çıktı. İzmir'li barışı, hoşgörüyü sever, affetmeyi bilir derken, onarıcı adalet kavramı olan uzlaşmanın tam da İzmir' in kent dokusuna da nasıl da uygun bir kurum olduğunu görme fırsatı bulduk.Dördüncü bölüm, uzlaşma kurumunda sorunlu alanlar ve öneriler başlığını taşımaktadır. Bu bölümde sorunları, uzlaşma kurumuna yönelik genel ve İzmir Modeline yönelik olmak üzere iki başlıkta inceledik.Ceza Muhakemesinde Uzlaşmada İzmir Modeli konulu bu çalışmamızda, ağırlıklı olarak uygulamaya yer verdik. Uzlaşmanın mukayeseli hukukta yeri, uzlaştırma müzakerelerinin ilerleyişi, uzlaşma sürecine ait formlarla ilgili bilgiler hakkında farklı akademisyen ve yazarlar tarafından kaleme alınmış çok değerli eserler olması nedeniyle, bu çalışmamızda bu konulara yer verilmemiş ve İzmir uygulaması ile sınırlı tutulmuştur. Literatürde, Ceza Muhakemesinde Uzlaşmada İzmir Modelini kıyaslayabileceğimiz bir çalışmaya rastlamadığımızdan İzmir Adliyesinde uygulanan uzlaşma kurumunu gözlem ve görüşmelere dayalı olarak ilerleterek aktardık. Bu tezimiz ile İzmir Adliyesindeki uzlaşma kurumunu olarak önermek ve literatürde `Ceza Muhakemesinde Uzlaşmada İzmir Modeli` olarak yer almasının sağlanmasını amaçladık. Çalışmanın bu nedenle özgün olduğunu, mukayese yöntemi kullanılamadığını, sadece İzmir Adliyesindeki uygulamaları içerdiğini özellikle belirtmek isteriz. Türk Ceza Adalet Sisteminde, tarafların adalet beklentisine kısa sürede cevap veren uzlaşma kurumunun, İzmir uygulamasını anlatmaya çalıştığımız bu tezimiz ile, uzlaşma kurumunun gerekliliğine olan inançla, ülkemizde daha da yaygınlaşarak uygulanması da temennimizdir.Anahtar Kelimeler: Uzlaşmada İzmir Modeli, Uzlaşma Savcısı, İzmir Adliyesinde Uzlaşma, Hoşgörü kenti İzmir, fail mağdur uzlaşması

These days, it has been getting harder for us to cope with our aggresive attitudes against others in an environment surrounded by ever-increasing numbers of economic, social, and psychological problems. We are not able to predict that those aggressive responses at that moment might easily turn out to be criminal commitments that require penalty. It is not unusual to watch on TV the news about a simple argument that started due to violating a simple traffic rule and ended in murdering of one of the parties. In Izmir,however, any two drivers can easily make peace in a similar case. They are motivated and encouraged to develop such methods as ordering tea to one another to show their courtesy, or as collecting the caps of plastic water bottles for charity. In this study, we aimed at showing a wide range of methods that people display in Izmir and showing how efficient those methods are for reconciliation.This study consists of four chapters. In the first chapter, we discuss about conciliation as a concept, its historical background and development, its judicial attributes, and the relation between conciliation and the principles of the criminal procedure. Second chapter focuses on the crimes that are covered by conciliation. In the third chapter, the topic of this thesis, which is Izmir as a sample in conciliation in the Criminal Procedure, is analyzed in detail. This chapter also deals with how conciliation has become institutionalized via prosecutors who work in the Court. Besides, the efforts of Izmir Bar Association, public and non-governmental organizations, clerks working in department of conciliation are included in the same chapter, as well.While trying to define Izmir as a sample in the conciliation, we have not ignored the willingness of the parties to reach a desired and fair end in the shortest time. At that point, we have come across how rich the social structure of Izmir was and is, how peaceful people of Izmir were and are, how enthusiastic they were and are to forgive one another, and how well the conciliation institution fits the tolerant and friendIy atmosphere in Izmir. The fourth chapter has two subtitles: problematic fields in conciliation institution and recommendations in general, and Izmir as a sample in particular.Our study is mainly based on application. Inasmuch as there are plenty of material about comparative law, the progress of conciliation negotiations, and forms concerning the process of conciliation by various scholars and writers, we have not discussed about these issues.We have merely concentrated on the conciliation institution in Izmir Court as our research field. We have not been able to make any comparisons and/or contrasts due to the lack of a similar study that examined Izmir as a sample in the literature before. Therefore, this study has developed through the observations and interviews that took place in the conciliation institution in the court. Our ultimate purpose is to restate that this study has had no previous equivalents, and to be included in the literature as an authentic study with the title `Izmir as a sample in Conciliation` so as to open the way for further investigations, accordingly.We believe that this study will help improve the conciliation institution as a necessary judicial branch to meet the needs both of the defendants and claimants and of the legal system itself in Turkey.Key words: Izmir as a sample in conciliation, conciliation prosecutor, conciliation in the Court of Izmir, Izmir as the city of tolerance, conciliation between the offender and the victim.