Kişilik haklarının ihlalinden elde edilen kazancın iadesi davası

Abstract

Kişilik haklarının ihlalinden elde edilen kazancın iadesi davası, uygulamada henüz sıkça başvurulan bir yol olmamakla birlikte kişilik hakkı hukuka aykırı şekilde ihlal edilen kimseler açısından oldukça etkin bir koruma sağlayan bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır. Türk Medeni Kanunu?nun 25. Maddesinin üçüncü fıkrasında, Türk Borçlar Kanunu?nun vekaletsiz iş görmeye ilişkin hükümlerine yapılan atıfla, kişilik hakkı ihlal edilen kimsenin, herhangi bir maddi zararın oluşması koşulu aranmaksızın ihlalde bulunan kimseden, söz konusu ihlal neticesinde elde etmiş olduğu kazancın iadesini talep etme imkanı tanınmıştır.Doktrinde kişilik hakları ve vekaletsiz iş görme kurumuna ilişkin çok sayıda eser mevcut olmakla birlikte iki kurumu birleştiren çalışma sayısı yok denecek kadar azdır. Bu incelemede; kişilik hakkının hangi kişisel değerleri kapsadığı başka bir deyişle hangi kişisel değerlerin hukuk düzenince koruma altında olduğu ve hangi uyuşmazlıklarda Türk Medeni Kanunu?nun ilgili maddesi uyarınca vekaletsiz iş görme davasının açılabileceği; vekaletsiz iş görme kurumunun unsurları, aranan koşullar, açılacak davada görevli ve yetkili mahkemenin tespiti ile uygulanacak zamanaşımı süresi tartışılmakla birlikte açıklanmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırmalar neticesinde, kişilik haklarının ihlali dolayısıyla açılacak vekaletsiz iş görme davası her yönüyle açıklanarak uygulamada meydana gelebilecek uyuşmazlıkların çözümü ve olası mağduriyetleri önlemesi bakımından oldukça önem arz eden bir düzenleme olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kişilik Hakları, Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme

The case of the return of profit gained by the violation of personal rights, while not a method frequently used in practice, is a regulation that provides very effective protection for the people whose personal rights are illegally violated. It was made possible for the person, whose personal rights are violated, to claim the return of the profit made by the violation without the precondition of any material damage, by the Turkish Civil Code article 25/3 with the reference to the regulations of the Turkish Code of Obligations regarding Acting without Authority. While there are many publications in the literature about personal rights and Acting without Authority, publications that combine the two subjects are almost non-existant. In this study; what personal values are covered by the personal rights, that is, which personal values are under the protection of the law and in which cases an Acting without Authority case may be opened according to the relevant article of the Turkish Civil Code; the factors of the establishment of Acting without Authority, the conditions required, the determination of the court of jurisdiction and the authorized court in the case to be opened, and the statutory limitation to be applied are discussed and explained. As a result of the research conducted, the Acting without Authority case that will be opened because of the violation of personal rights is explained with every aspect and it was determined that it is a very important regulation with regards the resolution of disputes that arise in practice and its prevention of possible victimhood.Keywords: Personal Rights, Acting without Authority