Ortaokul ve ortaöğretimde girişimcilik eğitimi

Abstract

Değişimin çok hızlı gerçekleştiği dünyamızda değişime ayak uydurmanın ve gelişmiş ülkeler düzeyine ulaşmanın önemli etkenlerinden biri, toplumun girişimcilik özelliklerine sahip olması ve bu özelliklerinin geliştirilmesidir. Bu özelliklerin geliştirilmesinde eğitim önemli bir yere sahiptir.Gelişen ülkeler öncülüğünde başlayan girişimcilik eğitiminin günümüzde dünyada ve Türkiye'de geldiği noktayı bilmek, toplumda girişimci kültürün oluşması ve yerleşmesi açısından gereklidir. Bu gereklilik,girişimcilik eğitiminin Türkiye'de ve dünyada bulunduğu düzeyin belirlenmesi yönünde araştırmaların yapılması sonucunu ortaya çıkarmıştır.Ülkemizde girişimcilik eğitimine dair araştırmaların ders içeriklerinin incelenmesinin ötesinde sadece genel durum incelemesi şeklinde olduğunun tespit edilmesi,bu çalışmanın gerekliliğini ortaya koymuştur.Çalışmada yanıt aranan sorular; Türkiye'de ortaokullar ve ortaöğretim kurumlarında girişimcilik ile ilişkilendirilen hangi dersler yer almaktadır? Bu derslerin diğer derslerle olan ilişkisi kuramsal ve uygulamada hangi düzeydedir? Bu kurumlarda girişimcilik eğitimine ilişkin düzey nedir? Günümüz koşullarında ortaokul ve ortaöğretimde girişimcilik eğitimi alanında ders tasarımı ve uygulamaları nasıl olmalıdır? şeklindedir.Tespit edilen ihtiyaç doğrultusunda yapılan çalışmanın ayrıntıları aşağıda belirtilmiştir:Araştırma `Girişimcilik ve Girişimcilik Eğitimine Yönelik Politika ve Teşvik Mekanizmaları` başlığı altında `Uluslararası Kurum ve Kuruluşlar` ile `Türkiye'deki Kurum ve Kuruluşların Girişimcilik Eğitimine Yönelik Politika ve Teşvik Mekanizmaları` konusunda literatür taraması ile başlamaktadır. Öncelikle gelişmiş ekonomilerde ve Türkiye özelinde ilkokul, ortaokul, ortaöğretim, üniversite ve yüksek lisans düzeyinde girişimcilik eğitimi ve uygulamaları ile ilgili çalışmalar taranmış, girişimcilik eğitimi uygulamalarının daha yoğun olduğu anlaşılan ortaöğretim ve üniversite düzeyi ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ve özel, okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları bulunmaktadır. İlköğretim; ilkokul (1 - 4) ve ortaokulu (5 - 8) kapsamaktadır. Ortaöğretim (lise); ortaokul sonrası dört yıllık eğitim ve öğretim veren (9 - 12), resmî ve özel örgün eğitim okul ve kurumlarının her birini içermektedir.Araştırmanın evrenini; 5 – 6 – 7 ve 8. sınıf düzeylerinden oluşan ortaokullar, 9 -10 – 11 -12. sınıf düzeylerinden oluşan ortaöğretim (lise) zorunlu ve seçmeli tüm derslerinin Türk Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan öğretim programlarının ve yıllık planlarının girişimcilik eğitimi açısından taranması sonucunda elde edilen veriler oluşturmaktadır. Öğretim programları kapsamında bulunan `temel beceriler` alt başlığı ile yıllık planlarda yer alan `kazanımlar` alt başlığı da ayrı bir şekilde incelenmiştir. Tüm evrene ulaşılmıştır.Ülkemizde ortaokul ve ortaöğretim; öğretim programları ve yıllık planların girişimcilik eğitimi açısından incelenmesine dair henüz bir çalışma yapılmamış olması, Türkiye özelinde ortaokul ve ortaöğretimde; öğretim programları ve yıllık planlarda girişimcilik kültürü ile ilişkili yer alan tüm öngörü ve planlamaların belirlenmesinin gerekliliği çalışmanın yapılmasında etkili olmuştur. Hedeflenen; elde edilen veriler doğrultusunda ülkemizde girişimcilik eğitimi konusunda eksikliklere yönelik önerilerde bulunularak, kalkınmanın girdilerinden olduğu belirlenen girişimcilik eğitiminin ortaokul ve ortaöğretim düzeyinde geliştirilmesi ve ülkemiz kalkınmasına katkı sağlanmasıdır.T. C. Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanan Öğretim Programları; belli bir öğretim kademesindeki sınıflarda ve derslerde, eğitim programının amaçları doğrultusunda belirlenen hedefleri gerçekleştirmeye yönelik okul ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneğidir. Öğrenci davranışlarında istenilen değişiklikleri oluşturmak amacıyla bilgi ve becerinin eğitim programının amaçları doğrultusunda planlı bir biçimde öğrenciye kazandırılmasını hedefleyen, beceri ve uygulamaya ağırlık tanıyan ayrıntılı olarak yapılan planlamalardır. Bir kademedeki tüm derslerle ilgili okul içi ve okul dışı gerçekleştirilecek öğretim etkinliklerinin tümünü ilgilendirir. İstendik davranışların gerçekleşmesi için davranışların ders düzeyinde planlanması ve uygulanması olan öğretim programı, kısaca belirlenenlerin nasıl uygulanacağının düzenlenmesiyle de ilgilidir.Türk Millî Eğitim sisteminde öğretim programlarının tümünde kazandırılması hedeflenen ortak beceriler `temel beceriler` başlığı altında yer almaktadır. Bu üst düzey beceriler, tüm derslerin omurgasında yer alır. Bu temel beceriler; eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, iletişim, araştırma – sorgulama, problem çözme, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik, Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma becerisi olarak öğretim programlarında belirtilmektedir. Bu beceriler arasında özellikle tezin konusu içine giren, uzman tarafından belirlenen girişimcilik ve yaratıcılık kavramlarının tüm seviyelerin tüm derslerinin öğretim programlarının içinde yer alan temel becerilerde yer aldığı tespit edilmiştir. Öğretim programlarında yer alan girişimcilik; empati kurma, insan ilişkilerinde uyumlu davranışları gösterebilme, plan yapma, planlarını uygulayabilme, risk alma; herhangi bir alanda ihtiyaç duyulabilecek bir ürünün gerekliliğini sezme, ürünü planlama, üretme, pazar araştırması yapma, pazarlayabilme gibi alt becerileri kapsamı içine alırken; yaratıcı düşünme becerisi; öğrencilerin bir temel fikri ve ürünü değiştirme, birleştirme yeniden farklı ortamlarda kullanma ya da tamamen kendi düşüncelerinden yola çıkarak yeni ve farklı ürünler ve bilgiler üretme, olaylara farklı bakabilme, küçük çaplı da olsa bazı buluşlar yapabilmesini hedeflerken ayrıntılı fikirler geliştirme ve zenginleştirme, sorunlara benzersiz ve kendine özel çözümler bulma, fikirler ve çözümler ortaya çıkarma; bir fikre, ürüne çok farklı açılardan, bütünsel bakma alt becerilerini içerir.Çalışma kapsamında ortaokul – ortaöğretim (lise) tüm seviyeleri, zorunlu ve seçmeli derslerine dair taranan yıllık planlar, bir dersin bir öğretim yılı süresi için planlanmasıdır. Yıllık planların, MEB tarafından belirlenen tablo üzerinde öğrenci özellikleri ve çevre koşullarına uygun olarak öğretmenler tarafından hazırlanması beklenmektedir.Yıllık planlar, ay ve haftalara göre ders konularının dağılımını gösterdiği gibi, her bir konuyla yapılacak faaliyetlerin ve öğrencilere kazandırılması gerekenlerin ayrıntılı olarak belirtildiği planlardır.MEB tarafından her seviye her dersin tüm konuları için belirlenen bir format doğrultusunda hazırlanan yıllık planlarda yer alan kazanımlar ise öğrenciye yönelik olarak ifadeler şeklindedir. Konu bittiğinde öğrenciye kazandırılması gereken bilgiler, düşünceler ve öğrencide oluşturulması gereken tutum ve davranışlar konusunda birlik sağlar. Çalışmada ortaokul ve ortaöğretim (lise) tüm seviyelerin tüm derslerinin yıllık planları ve kazanımları belirlenen kavramlar doğrultusunda taranmıştır. Ortaokul ve ortaöğretim (lise), öğretim programları ve bu programların alt başlığı temel beceriler ile yıllık planlarda ve bu planların alt başlıklarından biri olan kazanımlar içinde konunun uzmanları tarafından belirlenen girişimcilik, yaratıcılık, üretim, değer üretimi, başarı ilişkisi kavramları taranmış, disiplinler arası ilişkiler belirlenmiştir. Tüm bu kavramlara ve disiplinler arası ilişkilere dair sonuçlar ders ve seviye özelinde tablolaştırılmıştır. Ülkemizin kalkınması adına girişimcilik kültürü oluşturulması konusunda çalışacak tüm araştırmacılar ve T. C. Millî Eğitim Bakanlığı Talim terbiye Kurulu Başkanlığı için önemli veriler sunulmaktadır. Araştırma verileri; ülkemizde girişimcilik kavramının özellikle ortaokul ve ortaöğretimde isim olarak var olduğu ancak uygulamayla bütünleştirilemediği şeklindedir. Ulaşılan ayrıntılı sonuçlar ve bu sonuçlar doğrultusunda geliştirilen öneriler sonuç bölümünde ayrıntılı olarak açıklanmakla birlikte araştırmanın yeniden düzenlenmesi önerilen öğretim programları ve yıllık planlara temel oluşturacağı düşünülmektedir. Bu çalışma ışığında ders bazında çalışmalara girilmesi, müfredat içeriklerinin girişimcilik eğitimine yönelik dolu bir şekilde oluşturulması, her alanda olduğu gibi bu alanda da öğretmen eğitiminin önemi konusunda farkındalık yaratılması amaçlanmaktadır.

One of the important factors to adapt today's changing world and achieve developed countries level is having and continuously developing entrepreneurial characteristics in a society.Education has an important role to develop entrepreneurial characteristics. Thus, developed countries are the first to start entrepreneurial education. In order to gain entrepreneurial culture and have this culture settled down in our society, understanding the level and quality of entrepreneurial education in Turkey is required. However, previous research examines entrepreneurship concept in general in our society. Therefore, this study aiming to fulfill the gap in the literature focuses on entrepreneurial education with in-depth analysis of course contents. Accordingly, this research aims to answer following questions. What lessons can be associated with entrepreneurship in secondary and high schools in Turkey? What is the extent of the relationship between these courses and other courses from theoretical and practical perspective? What is the entrepreneurship education level in these institutions? What shall be the content of these lessons and practical applications of the entrepreneurship education in secondary school level?Flow of the study according to previously identified needs are as follows:This study begins with literature search of `Encouragement Mechanisms and Politics about Entrepreneurship and Entrepreneurship Education` and `International Institutions and Organizations`. In these sections, firstly, researches about entrepreneurship and entrepreneurship education applications in primary, secondary school, high school, university and Master's degree level in Turkey and developed countries are searched. High school and university level entrepreneurship applications that have more applications about entrepreneurship are evaluated in separate topics. Ministry of National Education has control of pre-school education, primary school and secondary schools even they are private or public. Primary school is defined in 2 parts, primary school (1 - 4) and secondary school (5 - 8). High school is defined as private or public schools which have 4 year education after secondary school. Data used in this research are based on evaluation of education programs prepared by Ministry of National Education at the level of secondary schools at years of 5 – 6 – 7 and 8, high school years at 9 -10 – 11 -12. `Basic skills` given under Education programs and `Gains` given under yearly plans are evaluated separately. These researches completed the whole structure of this research.Pushing factors to make this research are lack of researches about education programs and evaluation of yearly plans at secondary and high school level. Addition to these, requirement of determination on educational programs and yearly plans about entrepreneurship culture have become important factors to make this research.Aim of this research is to bring recommendations to improve entrepreneurship education at secondary school and high school level in our country in the light of data collected during this research. Educational programs prepared by T. C. The Ministry of Education Board of Education are mechanism of actions that are planned to be gained to individuals. This mechanism shall be in each level and lessons of education and in parallel to aims of education programs. Actions that are aimed to be gained are not only for in-school action but also out-school actions. These programs are generated in order to create the desired changes in student behavior in detail. These programs also have improvement on knowledge and skills. These programs are also related with each levels in-school and non-school related courses. Education program which is planning of actions to get desired changes also is related with implementation of these actions to lessons.Common skills that are aimed to be gained in Turkish National Education System are collected under the topic of `Basic Skills`. This high-level skills are located in the spine of all courses. This basic skills are given as follows: critical thinking, creative thinking, communication, research – questioning, problem solving, using information technology, entrepreneurship, using Turkish correct, effective and beautiful. It is identified that entrepreneurship and creativity which are the topics of this research is given at all levels in all lessons educational programs. Entrepreneurship consists of sub-skills; empathize, to show consistent behavior in human relations, to plan, act according to plans, risk-taking; sensing the requirement of a product, product planning, manufacturing, making market research, marketing. Creativity consists of sub-skills; replacing basic idea and product, merging and using in different areas, or development of new and different knowledges or products based on their own ideas, different perspectives, further development and enrichment of idea seven they are not so much important, finding unique and specific solutions to problems, elicit ideas and solutions, caring an idea, or product very different ways. In this research, secondary school and high school all levels compulsory and elective courses' education plans are evaluated. Yearly plans shall be prepared on templates defined by MEB (Ministry of National Education) which are in line with student skills and environmental effects.Yearly Plans also includes activities and desired behaviors related with each lessons topic on top of monthly and weekly lessons subjects' distribution.Desired behaviors mentioned in yearly plans are located in templates provided by MEB for all levels and all lessons are given as statements to students. When subject is completed, information, ideas to be gained and desired skills and behaviors are completes integrity. All levels and lessons yearly plans and gains of secondary school and high school are screened in this research.Entrepreneurship, creativity, manufacturing, value manufacturing, successful relationship concepts which are defined in school programs' sub-subjects basic skills and also in yearly plans are screened and multidisciplinary relations are determined. Results of all those concepts and multidisciplinary relations are given in tables for specific to lessons and levels. All researchers working for establishment of entrepreneurship are providing very important data to T. C. The Ministry of Education Board of Education for the aim of Turkey's development.Findings reflect that entrepreneurship concept is defined, but could not be integrated with practical applications. In the results section, these findings are discussed in detail. This research also suggests revision of education programs in results section. All suggestions are assumed to be basis of yearly plans.This research can be used to develop suggestions for lessons. Curriculum contents of lessons may be developed to reflect entrepreneurship education. This research also increase awareness for entrepreneurship for teachers' education.