İlkokul öğretmenlerinin sınıf içi davranışları gösterme düzeylerine etki eden faktörler

Abstract

- 85 - ÖZET Bu araştırma, Bursa İl merkezinde görevli ilkokul öğretmenlerinin sınıf içi davranışları ne düzeyde gösterdiklerini, bu davranışları gösterme düzeyleri açısından aralarında anlamlı farkların bulunup bulunmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma betimsel niteliktedir. Veriler gözlem yoluyla elde edilmiştir. Araştırmanın evrenini, Bursa İl merkezindeki ilkokul öğretmenleri oluşturmaktadır. Veriler, random yoluyla örnekleme alınan 100 öğret men üzerinde toplanmıştır. Araştırmada kullanılan gözlem formu, araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Gözlem formunda 4'ü giriş, 19' u geliştirme, 3'ü sonuç basamağında olmak üzere 26 davranış vardır. Öğretme-öğrenme sürecindeki davranışların ne düzeyde gösterildiğini saptamak için davranışlardan elde edilen puanların aritmetik orta lamaları hesaplanmış, bunlar tablolar halinde verilmiştir. İkili karşılaştırmalarda t testi kullanılmıştır. İkiden fazla grup karşılaştırmalarında ise varyans analizine başvurulmuştur. F istatistiği anlamlı farkı gösterildiğinde, bu farkın hangi gruplar arasında olduğunu saptamak için Scheffe çoklu karşılaştırma testi uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizi sonunda elde edilen bulgular aşağıda sunulmuştur. Öğretmenlerce dersin giriş ve sonuç basamağındaki davranışlar `az` derecede gösterilmektedir. Geliştirme basamağındaki davranışlar ise `orta` düzeyde gösterilmiştir. Öğretme-öğrenme sürecindeki tüm davranışların derecesi de `orta` dır. Öğretim hizmetinde yer alan davranışlar tek tek incelendiğinde, İlk sırayı `işlenen konuya egemen olma, doğru bilgi verme` (X = 3.9) dav-- 86 - ranışı almaktadır. Bunu `Öğrencilerin düzeylerine uygun konuşma` (X = 3.5) ile `öğrencilere saygıyla, sevgiyle yaklaşma; güleryüzlü, sabırlı, sevecen, hoşgörülü, anlayışlı olma` (X = 2.8) davranışları izlemektedir. En son sırayı ise `öğrencileri, davranışların yaşamla bağlantısını kurarak yeniden güdülüme` (X = 0.2) almaktadır. Bunu `derste kazanılacak davranışların ne işe yarayacağını belirterek, öğrencileri güdülüme` (X = 0.3) ile `konuyu özetleme, ana ve yardımcı noktaları vurgulama` (X = 0.7) davranışları izlemektedir. Öğretim hizmetindeki davranışları gösterme düzeyleri açısından kadın ve erkek öğretmenler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Dersin; giriş, geliştirme basamağındaki davranışları ve tüm davranışlarını 21 yıl ve daha fazla kıdemi olan öğretmenler, 10 yıl ve daha az kıdemi olan öğretmenlere; ilköğretmen okulu çıkışlılar, yüksekokul çıkışlılara göre daha çok göstermektedirler. Sonuç basamağında ise anlamlı farka rastlanmamıştır.

-87 - SUMMARY This study examined the achievement levels of primary school teac hers as shown by the classroom behaviour of one hundred teachers. To collect data, an observation form was utilized which consis ted of a list of twenty-six behavioral characteristics evidenced by the teacher during the introduction, development and conclusion of a lesson. This form was designed for rating classroom behavior of the teachers from the point of view of desirable behavior. The sample was chosen by random sampling, from all the primary school teachers working in the city-center of Bursa. The observation forms were completed for one hundred teachers. To identify the teachers' achievement levels, their points were calculated and arithmetic averages were found. A `t` test was utilized for comparing the two groups and variance analysis was utilized for more than two groups. The following results were reached. The teachers showed desirable behavior in the first and last step to a certain degree but not much. The level of the behavior in the middle step, was a little more than this degree. All the behavior during learning- teaching process rated a medium degree. Among all the behaviors, the one on which most teachers scored high, was `having the knowledge of the subject and giving the correct information`. The behavior least demonstrated was `remotivating the stu dents by linking the knowledge with real life`. No significant difference was found between male and female te achers, with the particular consideration of their classroom behavior.-88- In addition, no significant difference was found between experienced and inexperienced teachers in the last step of the teaching-learning process in class. But in the first step, which is introduction, the more experienced teachers have shown the higher achievement levels from the point of view of desirable behavior in the class-room. There was not a significant difference between male and female teachers for their achievement levels in teaching service. The behaviors in the first and second steps of the lesson, have been shown more often by the more experienced teachers (more than 21- year experience) than less experienced ones (less than 10 year experi ence). Unexpectedly, these desirable behaviours have been shown more often by the teachers less educated.