Islamic art and ornamentation: Reflections on the study of art from Alois Riegel to Ernst Gombrich and beyond

Abstract

Bu çalışmada iki farklı fakat birbirleriyle bağlantılı olgu, İslam sanatı ve süsleme hakkındaki tartışmalar sunulmaktadır. Her iki olgu içinde de yeterli bir tanımlamanın yapılamamasından doğan sorun; çeştili ve kimi zaman zıtlaşan açıklamalardan verilen örneklerle vurgulanmıştır. Süsleme için iki sanat tarihçisinin Alois Riegl ve Ernst Gombrich' in çalışmaları ele alınmış ve yaklaşımlarmdaki farklar gösterilmeye çalışılmıştır. İslami süsleme meselesini anlamak için, ilk önce İslam sanatı kavramı hakkındaki tartışmalar verilmiş, sonra süslemenin İslam sanatı içindeki yeri, arabesk' in örnek olarak verilmesiyle tartışılmıştır. Sonuç olarak bibiri ile çelişmeye müsait çeşitli yakılaşımlarm varolduğu bir durumda sanat eserini deneyimi emenin olanakları araştırlmıştır. İslami süsleme üzerindeki belirsizliğin sanat eserinin doğası hakkında yeni bir incelemeye yol açması beklenmektedir. Anahtar Kelimler: İslam Sanatı, Süsleme, Arabesk, Alois Riegl, Ernst Gombrich, Yüce, Sanat Felsefesi.

In this study certain arguments about two different but related phenomena are presented: Islamic art and ornamentation. The problem of maintaining a relevant definition for both cases is emphasized by giving examples of diverse and even opposing explanations. For ornamentation, the work of two art historians, Alios Riegl and Ernst Gombrich is elaborated and the differences in their approach to ornamentation are tried to be shown. In order to understand the issue of Islamic ornament, first the discussions about the term Islamic art are given, then the place of ornamentation in Islamic art is argued by taking arabesque as an example case. Finally the possibilities of experiencing the artwork in such a situation which the plurality of approaches that may subject to contradict each other exist, are investigated. The ambiguity of Islamic ornamentation is expected to give way to an inquiry about the nature of artwork. KEY WORDS: Islamic art, Ornamentation, Arabesque, Alois Riegl, Ernst Gombrich, Sublime, Philosophy of Art.