Bodies and spaces in contact: A study on the dancing body as means of understanding body-space relationship in an architectural context

Abstract

ÖZET Birbirini `Üreten` Beden(ler) ve Mekan(lar): Beden-Mekan İlişkisinin Mimari Bir Bağlamda Değerlendirilebilmesi İçin Dans Eden Bedenin Araç Olarak Kullanıldığı Bir Çalışma V. Şafak Uysal iç Mimarlık ve Çevre Tasannu Bölümü Yüksek Lisans Tez danışmanı: Yar. Doç. Dr. Markus Wilsing Mayıs, 2001 Mimarlık disiplini, tarihinin başlangıcından bu yana insan bedenini ihmal etmiş, bedenselliğin çoğul yapısına karşı çıkmış ve beden ile mekan arasındaki kaçınılmaz karşılıklı-bağımlı ilişkiyi yok sayagelmiştir. Ancak, özellikle yirminci yüzyılın ikinci yarısında eleştirel kuramların ve yeni gelişen düşünce akımlarının yoğun etkisi ile `bedensel mimari`ye yönelik çabaların sayısında ve niteliğinde bir artış görülmeye başlanmıştır. Bedenin yeniden ele alınması çabalarına katkıda bulunmak amacıyla, bu deneme bedeni eleştirel ve analitik bir çerçevenin merkezine yerleştirmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda yazar, Kontakt İmprovizasyon tekniği ile kurduğu benzerlikler çerçevesinde, beden ve mekan arasındaki ilişkinin doğasına yönelik `doğru` bir anlayış ve farkındalık geliştirme amacıyla teatral dansın bir çalışma alanı olarak sunabileceği olasılıkları tartışmaktadır. Sekiz farklı koreografik durum ışığında geliştirilen kavramlar, Kontakt İmprovizasyon tekniğinin teorik yansımalarını hayata geçirerek, bir yandan beden ve mekan arasındaki dört farklı ilişki tipinin sınıflandırılmasına hizmet ederken diğer yandan bedenin mekan-oluşturma ve mekan- yaratma bağlamında sahip olduğu potansiyelin açığa çıkartılmasına katkıda bulunmaktadırlar. Böylesi bir kavramsal çerçeve dahilinde, beden(ler) ve mekan(lar) kendilerini hem özne hem nesne pozisyonlarında var eden, etki etme ve edilme gücüne sahip kültürel ve tarihsellik sahibi sonuç ürünleri olarak tanımlanmaktadır. Çalışmanın sonuç bölümünde, mimarideki beden analojilerinin ilerleyiş yönü ile farklı tarihi dönemler ve akımlar çerçevesinde dansta bedene bakışın değişimi arasındaki benzerliklere dikkat çekilmekte ve Performans Araştırmaları yaklaşımının olası katkılarına değinilmektedir. Anahtar sözcükler: Beden-mekan ilişkisi, Mimarlık Kuramı, Performans Araştırmaları, Teatral Dans iv

ABSTRACT Bodies and Spaces `in Contact`: A Study on the Dancing Body as means of Understanding Body-Space Relationship in an Architectural Context V. Şafak Uysal M.F.A. in Interior Architecture and Environmental Design Supervisor: Assist. Prof. Dr. Markus Wilsing May, 2001 Architectural discipline has long `repressed` the human body, the necessity of speaking of `bodies` in their plural form, and the ineradicable interdependency between body and space. However, especially the second half of the twentieth century has witnessed a number of attempts in the articulation of a `bodily architecture`. In an attempt to contribute to its refiguration, this study moves the body from the periphery to the centre of analysis. The author discusses the possibilities of studying theatrical dance in arriving at an `adequate` understanding of the relationship between body and space, constructing an analogy to the Contact Improvisation technique. The notions that are developed throughout the study of eight choreographic instances, with reference to the theoretical premises of studying Contact, trace four different type of relationship categories regarding body and space while demonstrating the potential of the body as a space-generating agent. Within such a framework, bodies and spaces are conceived as both cultural and historical products bearing peculiar natural qualities that position them as both an object and subject with powers of being affected from and affecting each other. The study concludes with a brief discussion on the possible linkages that may be constructed between the progression of bodily analogy in architecture and the conception of the body in dance and Performance Studies. Keywords: Body-space relationship, Architectural Theory, Performance Studies, Theatrical Dance 111