Process oriented value judgments of actor groups in mass housing: The case of Eryaman fourth stage, Ankara

Abstract

ÖZET TOPLU KONUTTA KATILIMCI GRUPLARIN SÜRECE YÖNELİK DEĞER YARGILARI: ERYAMAN DÖRDÜNCÜ ETAP ÖRNEĞİ, ANKARA Can Altay İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü, Doktora Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Mustafa Pultar Eylül 2004 Bu çalışma, toplu konut sürecini anlamaya yönelik, çeşitli grupların katkılarını tanıyacak geniş bir perspektif oluşturma çabası içermektedir. Çalışmanın kuramsal çerçevesi, `yapının yaşam döngüsü` ve `sosyal yapısalcı` yaklaşımın yanısıra değer yargılarını temel analiz alanı olarak oturtmuştur. Sürece katılımda bulunan ve süreci şekillendiren sosyal ve mesleki gruplar `aktör gruplar` olarak adlandırılmış ve bu gruplann sürece ve birbirlerine dair görüşlerine odaklanılmıştır. Değer yargılan, değerlerin ifade ve teyit ediliş biçimleri olarak önerilmiştir. Çalışma, Türkiye'de toplu konut alanı ve Toplu Konut Idaresi'nin (TOKİ) rolünü vurgulayarak, TOKİ'nin gerçekleştirdiği örnek konut projelerinden Eryaman'ın tanıtımıyla devam etmektedir. Katılımcı gruplann çeşitliliği ve belirginliği dolayısıyla Eryaman 4. Etap örneği üzerinde durulmuştur. Keşifçi bir yaklaşımla kurgulanan ön çalışma yetkili idarecilerin değer yargılarına yönelmiştir. Takip eden anket çalışmasında farklı grup temsilcilerine ön çalışmanın bulguları doğrultusunda değer yargıları üzerinde görüşleri sorulmuştur. Çalışmanın sonuçlan, gruplann sürece dair değer ve karşılıklı ihtilaflar üzerinde bilgiler sunmaktadır. Eryaman örneğinin yanısıra, çalışmanın kuramsal katkıları da vurgulanmıştır. Sürece yönelik değer yargılan üzerinde geliştirilen isimlendirme ve hiyerarşik sınıflandırma ile sonuçlar üzerinden önerilen altı kavramlaştırma tezin katkıları olarak önerilmektedir. Çalışmanın ve bulguların üzerinden geliştirilen ve ileriki çalışmalarda yol gösterici olduğuna inanılan bu altı gözlem: fikir birliği, karşıtlıklar, gruplar-arası değerlendirmeler, otorite alanları, konjonktüre dayalı durumlar, ve grup içi kutuplaşmalar olarak sıralanmıştır. Anahtar Sözcükler Yapının Yaşam Döngüsü, Konutta Sosyal Yapısalcı Yaklaşım, Değer Çalışmaları, Değer Yargılan, Aktör Gruplar, Konut Çalışmalan, Toplu Konut, Eryaman, Fikir Birliği, Karşıtlıklar, Otorite Alanlan. iv

ABSTRACT PROCESS ORIENTED VALUE JUDGMENTS OF ACTOR GROUPS IN MASS HOUSING: THE CASE OF ERYAMAN FOURTH STAGE, ANKARA Can May Ph.D. In Art, Design, and Architecture Supervisors Prof. Dr. Mustafa Pultar September, 2004 This study is an attempt to develop an understanding of the mass housing process, through establishing a wider perspective to acknowledge the contributions of various groups. The theoretical structure of the study is composed of understanding the life-cycle of building, and the appropriation of the social constructionist paradigm; as well as establishing value judgments as the tools of analysis. `Actor groups`, refer to the various social and professional groups who act within the process, whose values are formative of mass housing. Value judgments are proposed as the assertion and expression of values. Mass housing in Turkey, and the role of Housing Development Administration (HDA) is noted, followed by explaining the case of Eryaman as a demonstrational project by HDA. The fourth stage of Eryaman is focused on as it includes wider variety of actor groups with distinct roles. An exploratory part, an inquiry into the value judgments of executive policy makers, has been conducted. This is followed by a survey study where representatives of various actor groups are exposed to the derived value judgments. The results present situations that provide knowledge on various conflicts and values of groups. Conceptual contributions as well as insights on the case are provided, as schemes of process oriented Value judgments, classified according to a hierarchical structure are proposed. The second conceptual contribution is the introduction of six conceptualizations for further studies of values in the building context, which are consensus, opposition, inter-group valuations, fields of authority, notions related to conjuncture, and internal polarizations within groups. Keywords: Life-cycle of Building, Social Construction of Housing, Value Studies, Value Judgments, Actor Groups, Housing Studies, Mass Housing, Eryaman, Consensus, Conflict, Fields of Authority. m