Bursa bölgesi tavuklarında coccidiose etkenleri ve bunların yayılışı

Abstract

ÖZET Araştırmada Bursa il sınırları içinde bulunan 45 kümes ten rastgele seçilen 1396 tavuğun dışkısı muayene edilerek coccidiose etkenleri aranmış, görülen cocystlerin tür identifikasyonları yapılmış ve gram dışkıdaki cocyst miktarları sayılmıştır. Ayrıca hastalık semptomu gösteren 53 tavuğun otopsisi yapılarak lezyonlu bölgeler histopatolojik olarak incelenmiştir. Yapılan muayeneler sonunda 1396 tavuğa ait dışkı ör neğinden 740 (% 53.0) ında Eimeria (E) türlerinden E.necatrix E.tenella, E.brunettl, E.mitis, E. maxima olmak üzere beş tü rün oocystleri saf veya miks enfeksiyon şeklinde görülmüştür. Bunlardan E.brunettl Türkiye tavuklarında ilk kez saptanmıştır. Enfekte hayvanlardan 292 (% 39.5) 'sinde E.necatrix, 14B (% 20.0) inde E.tenella, 94 (% 12.7) ünde E.brunettl, 37 (% 5.0) sinde E.mitis, 30 (% 4.1) unda E. maxima türleri saf enfeksiyon; 39 (% 5.3) unda E.necatrlx+E. tenella, 31 (% 4.2) inde E.necatrix + E.brunettl, 27 (% 3.6) sinde E.necatrix E.maximB, 11 (% 1.5) inde E.necatrix + E.mitis, 9(% 1.2)unda E.tenella^ E. maxima, 5*t5& 0.7) inde E.tenella+ E.brunetti, 15 (% 2.0) inde E.necatrix + E.tenella + E.brunettl, 2(% 0.3) sinde E.necatrix+ E. mitis+E. maxima türleri miks enfeksiyon halinde bulunmuştur. Enfekte hayvan oranı etçi ve yumurtacı ırk gruplarında birbirine yakın olarak, sırasıyla % 56. 8 ve % 51.3 bulunmuştur, Yetiştirme tipleri dikkate alındığında bu oran yer sistemi uygulanan kümeslerde % 63.8, ızgara sistemi uygulananlarda % 57. B, kafes sistemi uygulananlarda % 20.5 olmuştur.Hastalık semptomu gösteren tavukların otopsi muayenelerinde barsaklardaki patolojik bozukluklar, histopatolojik muayenelerinde ise bazı türlerin şizont, merozoit ve gametosit gibi hücre içi gelişme dönemleri saptanmıştır. Bölge tavuklarında coccidiose etkenlerinin insidensi yüksek olmakla birlikte genelde enfeksiyon şiddetinin düşük olduğu belirlenmiş olup hastalık semptomu gösteren hayvan sayısının yok denecek kadar az olduğu müşahede edilmiştir. AnahtBr Kelimeler: Bursa, tavuk, coccidiose, Eimeria. -2-

SUMMARY INCIDENCE DF EIMERIA SPECIES IN CHICKENS IN BURSA Td understand the incidence of coccidiosis and to detect the causative Eimeria species in the poultry produced in Bursa province, a sum of 1396 fecal samples from 45 herds were examined by flotation and modified McMaster methods. The collected oocysts were identified by the morphological characteristics and sporulation times. In addition a necropsy was performed for 53 chickens to examine the pathological and histopathoİDgical changes. The results showed that 740 of 1396 samples (53.0%) were infected with several species of Eimeria. The incidence of each species were for E.necatrix (292 of 74D, 39.5 % ); E.tenella (14B Df 740,20.0 %), E.brunetti (94 of 740, 12.7 %) E.mitis (37 of 740, 5.0 %), E. maxima (30 of 740, 4.1 %) in single infections, and E.necatrix together with E.tenella in 39 (,5.3 %), E.necatrix with E.brunetti 31( 4.2 %), E.necatrix with E. maxima 27 ( 3.6 %), E.necatrix with E.mitis 11 ( 1.5 %), E.tenella with E. maxima 9 ( 1.2 %) E.tenella with E.brunetti 5 ( 0.7 %), E.necatrix with E.tenella and E.brunetti 15 ( 2.0 %), E.necatrix with E.mitis and E. maxima in 2 cases ( 0.3 %) in mix infections. In this cases E.brunetti was the first report in Turkey. The incidences were varied between the herds inhabi ted in different management systems as follows: deep litter -3-63. 6 %, slatted floor 57.8, and cags houses 2D. 5 56. In necropcies, the pathological changes and the deve lopmental stages of some Eimeria species mere illustrated in the clinically infected animals. The incidence of infection in the region mere consi dered rather high though the symptoms observed in infected herds were not so severe. Key hJords: Bursa province, chicken, coccidiose, Eimeria. -k-