Kurt ve kangal ırkı köpeklerin taze ve sulandırılmış spermalarının spermatolojik özellikleri ve vaibilitesi üzerinde araştırmalar

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Kangal ve Kurt (Alman Çoban Köpeği- German Shepherd Doğ) ırkı köpeklerin spermatoiojik özelliklerinin ve sulandırılmış spermanın viabilitesinin karşılaştırmalı olarak araştırılması amaçlandı. Bu amaçla Gemlik Askeri Araştırma Eğitim Merkez Komutanlığı bünyesindeki Köpek Eğitim Merkezinde bulunan 2-6 yaşları arasındaki sekiz Kangal ve sekiz Alman Çoban Köpeği kullanıldı. Köpeklerden penis masajı yöntemiyle aşım yapmaya alışık oldukları ortamda ikişer gün arayla beşer kez sperma alındı. Sperma alımı sırasında o gün östrusta olan dişi köpekler kullanıldı. Ejakülasyon sırasında renk ve kıvam değişiklikleri gözlenerek spermatozoondan zengin olan ikinci fraksiyonun alınması sağlandı. Sperma miktarı dereceli sperma alma kadehiyle, pH muayenesi pH indikatör kağıdı kullanılarak hemen yapıldı ve kaydedildi. Bu işlemden hemen sonra spermatozoon motilitesi (bir yönde hareket eden aktif spermatozoonların yüzde oranı) ısıtıcı tablalı mikroskopta x40 büyütmede muayene edildi. Hazırlanan ftotiler Ölü-canlı muayenesi için eosin-nigrosin boyasıyla, spermanın morfolojik muayenesi ve anormal spermatozoonlarm saptanması için çini mürekkebiyie, akrozom defektli spermatozoonlarm tespiti için Giemsa ile boyandı. -1-Preparatlar immersion objektifle (x100) muayene edildi. Spermatozoon yoğunluğunun muayenesi hemositometrik yöntemle yapıldı. Araştırma sonucunda beser ejakülattaki hacim (mi), motilite (%), 6 yoğunluk (x10 /mi), pH, anormal Spermatozoon oranı (%), ölü spermatozoon oranı (%), akrozom defektli spermatozoon oranı (%), en düşük, en yüksek ve genel ortalama değerler olarak Kangal ırkı köpeklerde sırasıyla en düşük; 2,70, 28,50, 92,5,90,6,54,2,02, 0,96; en yüksek; 4,98, 89,50, 582, 6,26, 11,14, 3,90, 2,26; genel ortalama; 3,65, 72,01, 335,2,6,05,10,00,2,93,1,78 olarak, Alman Çoban ırkı köpeklerde sırasıyla en düşük; 2,34, 74,0, 158, 6,20, 7,68, 2,58, 1,20; en yüksek; 4,34, 89,00, 670,6,48,20,1, 3,60, 3,40; genel ortalama; 3,32,80,80, 393,7, 6,34,13,08, 2,98, 2,29 olarak bulundu. Spermatolojik özellikler açısından Kangal ve Alman Çoban ırkı köpekler arasında pH dışında önemli farklılıklar olmadığı gözlendi (p<0.01). Daha sonra dört adet Kangal ve Alman Çoban Köpeğinin ejakülatlan Tris+ Glukoz+ Sitrikasit+Yumurta Sarısı (T-YS) ve Sodyum dihidrojen fosfat+Güsin+ Glukoz+ Yumurta Sarısı (SDHP-YS) sulandırıcılarıma sulandırıldı. Sulandırılan sperma örneklerinin ısısı +4°C'ye düşürüldü ve motilite sona erene kadar 12 saat arayla motilite ve viabilite yönünden muayene edildi. T-YS sulandırıcısı ile sulandırılan örnekte 108., SDHP-YS sulandırıcısı ile sulandırılan örnekte 36. saatte motilite sona erdi. Anahtar Kelimeler: Köpek, Taze Sperma, Sulandırılmış Sperma, Viabilite. -2-

SUMMARY Investigations on Spermatological Characteristics and Viability of Fresh and Diluted Semen of German Shepherd Dogs and Kangals. In this study it is aimed to investigate the spermatological characteristics and viability of diluted semen of Kangal and German Shepherd Dogs comparatively. For this aim, from two to six years old eight Kangal and German Shepherd Dogs, bred in Gemlik Military Research Training Center Commandary, were used. Semen was collected by digital manipulation five times every other day in the place where the dogs were coited. The bitches which were in estrus were used while semen was collected. The sperm rich second fraction of semen were collected by observing the changes of colour and consistency of the ejaculate during ejaculation. Semen volume and pH were measured by using a graduated semen collecting glass and pH indicator paper respectively immediately after collection and were recorded. Just after these procedures sperm motility (percentage of active and forward moving spermatozoa) was examined with x40 magnitude by using a -3-microscope with special large warm stage. Slides were prepared for examining the death, abnormal and acrosome defected spermatozoa. Eosin-nigrosin, Indian ink and Giemsa's stain were used for death, abnormal and acrosome defected spermatozoa respectively. Slides were examined with immersion (xtQO) objective. Sperm concentration were determined by haemocytometric method. The lowest, highest and average values of ejaculate volume (ml), motility 6 (%), sperm concentration (x10 /ml ), pH, abnormal, death and acrosome defected spermatozoa percentages (%) of five ejaculates were found 2,70, 28,50, 92, 5,90, 6,54, 2,02, and 0,96 as lowest, 4,98, 89,50,582, 6,26, 11,14, 3,90 and 2,26 as highest; 3,65, 72.01, 335,2, 6,05, 10.00, 2,93, and 1,78 as average for Kangals and 2,34, 74,00,158,6,20, 7,68, 2,58 and 1,2 as lowest; 4,34, 89,0, 670, 6,48, 20,10, 3,60 and 3,40 as highest; 3,32, 80,80, 393,7, 6,34, 13,08, 2,98 and 2,29 as average for German Shepherd Dogs, respectively. It was observed that there were not important differences between spermato- logical characteristics of Kangal and German Shepherd Dogs except pH (p<0.01). Four Kangal and German Shepherd Dog's ejaculates were diluted with Tris+ Glucose* Citric acide + Egg Yolk (T-YS) and Sodium dihidrogen phosphate+ Glyein+Glucose + Egg Yolk diluents (SDHP-YS). Diluted semen samples were cooled to +4°C and their viabilities were examined at twelve hours interval until the motilities finish. Motility was ended on 108 th. and 36 th. hours for semen diluted with T-YS and SDHP-YS diluents, respectively. Key Words: Dogs, Fresh Semen, Diluted Semen, Viability. -4-