Deneysel Gumboro Hastalığı Virusu, reovirus ve adenovirus enfeksiyonlarda şekillenen makroskopik ve mikroskopik lezyonların karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Gumboro Hastalığı Virüsü (Infectious Bursal Disease Virus-IBDV), Reovirus ve Adenovirus'un standart suşlan ile oluşturulacak tekli, ikili ve üçlü enfeksiyonlarda şekillenen lezyonlan incelemek, bu lezyonları sahadaki üçlü enfeksiyonlardan izole edilen saha izolatının verildiği gruptaki lezyonlarla karşılaştırmalı olarak değerlendirmek ve elde edilen sonuçlardan teşhise yardımcı kriterler geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırmanın deneysel kısmında bir günlük, White-Lohman ırkı, erkek, 180 civciv kullanıldı. Yirmişer civcivlik 9 grup oluşturularak, birinci, ikinci, üçüncü gruplara sırasıyla sadece IBDV, Reovirus, Adenovirus; dördüncü, beşinci ve altıncı gruplara IBDV+Reovirus, IBDV+Adenovirus ve Reovirus+Adenovirus birlikte; yedinci gruba üç virüs birlikte; sekizinci gruba sahadan üçlü enfeksiyonlardan elde edilen ve üç virüsün da saha suşlannı içeren izolat verildi. Dokuzuncu grup kontrol grubu olarak ayrıldı. İnokülasyonlar bir günlük civcivlere ağız yoluyla yapıldı. Takiben üçer günlük periyotlarla her gruptan ikişer civciv ayrılarak nekropsileri yapıldı. Klinik olarak inokülasyondan sonra deney gruplarında 1-2 gün süren durgunluk hali gözlendi. Bir kaç civcivde depresyon, tüylerde kabarma ve gelişme geriliği dikkati çekti. Bazı civcivlerde hafif şiddette ishal görüldü. Deney süresince hiç bir grupta ölüm gözlenmedi. Nekropsilerde Gumboro Hastalığı virüsü ile tekli (G), ikili (GR, GA) ve üçlü (GRA) enfeksiyon oluşturulan gruplar ile saha grubunda (S) bursa Fabricius'lann kontrol grubu ile karşılaştırıldıklarında büyük oldukları, diğer grupların (A, R ve RA) bursa Fabricius'lannın ise küçük oldukları gözlendi. Bazı civcivlerde timusta atrofi görüldü. IBDV+Adenovirusun verilen grupta en belirgin lezyon karaciğerdeki lkanamalardı. Bunun dışında deney gruplarında inokülasyondan sonraki bir hafta içinde bağırsakların gergin olduğu, lümende sulu kıvamlı bir içerik bulunduğu görüldü. Mikroskobide deney gruplarında en fazla etkilenen organ bursa Fabricius'tu. Bu organda hafif hiperemi ve ödemden, nekroz ve atrofiye kadar değişen bulgular gözlendi. Gruplara göre değişmekle birlikte bursa Fabricius dışında karaciğer, timus, pankreas, bağırsaklar ve akciğerler etkilenen diğer organlardı. Nekropsi öncesi alınan kanların total lökosit formülü yönünden.. incelenmesinde deney gruplarındaki civcivlerde kontrol grubuna göre heterofil lökosit sayısının genellikle yüksek olduğu gözlendi. Bursa Fabricius'lardan yapılan sürme preparatlann incelenmesinde deney gruplarında heterofil ve plazma hücresi sayısında artış görüldü. Sonuç olarak iki yada üç virüs birlikte verilerek enfeksiyon oluşturulan gruplar ile saha izolatı verilen grupta şekillenen lezyonlaraı tekli enfeksiyon oluşturulan gruplara göre daha şiddetli olduğu (PO.001), saha izolatı verilen grupta şekillenen makroskobik ve mikroskobik lezyonlann üçlü ve ikili enfeksiyon oluşturulan gruplarda şekillenen lezyonlara benzediği dikkati çekti (P>0.05). Saha grubu ile üçlü enfeksiyon oluşturulan grup arasındaki benzerliğin daha fazla olduğu görüldü. Saha grubuna verilen virüs miktarının (0.3 mi.) ve titresinin düşük olduğu, buna karşılık üçlü enfeksiyon oluşturulan gruba verilen virüs miktarının (l mi.) ve litresinin yüksek olduğu düşünülerek ülkemizde saha salgınlarında enfeksiyon oluşturan virüs suşlannın oldukça virulant suşlar olduğu kanısına varıldı. Anahtar Kelimeler: Gumboro Hastalığı (Infectious Bursal Disease-IBD), Reovirus, Adenoyirus, Deneysel Enfeksiyon, Patoloji. 2

SUMMARY In this study, to examine the lesions formed in the infections induced by single, or duplicate and triplicate combinations of Gumboro (G) Disease Virus [Infectious Bursal Disease Virus (IBDV)], Reovirus (R) and Adenovirus (A), to comparatively evaluate of these lesions with those lesions formed in the group received field isolate (S) of triplicate field infections and to develop helpful diagnostic criteria based on the results are aimed. In the experimental part^fihe study, White-Lohman breed, one-day old, male, 180 chickens were used. By forming 9 groups, each composed of 20 chickens, only IBDV, R, and A to 1st, 2nd and 3rd groups; IBDV+R, IBDV+A and R+A to 4th, 5th and 6th groups respectively; three viruses together to 7th group and the isolate obtained from the triplicate field infections to 8th group were inoculated. The 9th group designated as control. Following the oral inoculation of one-day-old chickens, 2 chickens from each group were sacrificed, and necropsied with three day intervals. Clinically, depression lasting for 1-2 days was observed after inoculation in experimental groups. In a few chickens, depression, ruffled feathers, growth retardation were observed. In some chickens diarrhea was observed. No deaths were seen in any groups during the experiment. In necropsies, while the bursa Fabricius (bF) of the chickens from the single (G), duplicate (GR, GA), triplicate (GRA) infections with IBDV and field (S) groups were larger than those of chickens in control group, bF of chickens from the A, R and RA infections groups were smaller than those of control group. A thymic atrophy was seen in some of the chickens. Hemorrhageas in the livers were the most prominent lesion in the group inoculated with IBDV+Adenovirus together. Also, 3intestines were seen to be tense and to contain watery content in experimental groups at the first week after the inoculation. Microscopically, bursa of Fabricius was the most severely affected organ. In this organ, lesions varying from slight hyperemia and oedema to necrosis and atrophy were observed. Liver, thymus, pancreas, intestines and lungs were the other affected organs while differing among groups. In the examination of blood samples taken before necropsies, total leucocyte numbers were generally higher in experimental groups in regard to the control groups. In the examination of smears prepared from bF, an increase in the numbers of heterophil leucocytes and plasma cells was observed in experimental groups. As a result, lesions were more severe in the groups given combinations of the two, three viruses and in the field isolate group with compare to those of animals which received only one virus (PO.001). It was observed that macroscopical and microscopical lesions formed in the group given field isolate were similar to the triplicate and duplicate infection groups (P>0.05). If it is thought that the amount (0.3 ml) and titer of virus given to field group was low, compare to those in triplicate infection group (1 ml.), it can be concluded that the virus strains forming infections in field epizooties in our country are very virulant strains. Key Words: Gumboro Disease (Infectious Bursal Disease-IBD), Reovirus, Adenovirus, Experimental Infection, Pathology.