Koyunlarda östrus sinkronizasyonu ve tohumlama metodlarının dölverimine etkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada anöstrus döneminde bulunan koyunlara Florogeston asetat (FGA) ve Gebe Kısrak Serum Gonadotropin! (Pregnant Mare Serum Gonadotropin; PMSG) hormonları uygulayarak ovaryum aktivitelerinin uyarılması ve seksüel sikluslarının sinkronizasyonu ile bu koyunlarda değişik tohumlama metotlarının döl verimi üzerine etkilerinin karşılaştırılması amaçlandı. Materyal olarak Bursa Büyükorhan ilçesi Çeribaşı köyünde yetiştirici elinde bulunan 100 adet Merinos x Kıvırcık melezi koyun ve 4 adet Merinos x Kıvırcık melezi koç kullanıldı. Östrus sinkronizasyonunu sağlamak için 14 gün süreyle intravaginal yolla FGA emdirilmiş süngerler kullanıldı. Süngerler geri alındıktan hemen sonra her koyuna kas içi olarak (i. m.) 600 I.U. PMSG enjekte edildi. Florogeston asetat emdirilmiş vaginal sünger uygulanan 100 koyundan 99u östrus gösterdi. Çalışmada östrus gösteren koyunlardan dört grup oluşturuldu. Birinci grubu oluşturan 34 koyuna doğal aşım yaptırıldı. İkinci gruptaki 20 koyuna sulandırılmamış taze sperma ile, üçüncü gruptaki 19 koyuna sulandırılmış taze sperma ile, dördüncü gruptaki 20 koyuna da sulandırılarak ısısı +5°C'ye düşürülmüş sperma ile suni tohumlama yapıldı.Tohumlamalar servikal olarak tek tohumlama şeklinde yapıldı. Östrus gösteren koyunların altı tanesine genital kanal yangısı ve serviksin pozisyonunun uygun olmaması nedeniyle tohumlama yapılamadı. Tohumlamada kullanılan spermalar koçlardan suni vajen yardımıyla alındı. Alınan spermanın miktar ve pH yönünden makroskobik, kitle hareketi, motilite, yoğunluk yönünden de mikroskobik muayeneleri yapıldı. Alınan spermaların spermatolojik özelliklerini belirlemek için ölü/canlı spermatozoon oranını saptamak üzere Eosin-Nigrosin boyama tekniğinden, anormal spermatozoonların oranını saptamak amacıyla çini mürekkebinden, akrozom morfolojisini incelemek için de Giemsa boyama yönteminden yararlanıldı. Koçlardan alınan spermalar gerekli makroskopik ve mikroskobik muayeneleri yapıldıktan sonra Glikoz-Fosfat sulandırıcısı ile 1:1 oranında sulandırıldı. Doğal aşım uygulanan ve sulandırılmamış taze sperma, sulandırılmış taze sperma ve sulandırılarak ısısı +5°C'ye düşürülmüş sperma ile tohumlanan koyunlardan elde edilen gebelik oranlan % 64.7, % 50.0, % 47.3 ve % 40.0 olarak bulundu. Anahtar sözcükler : Koyun, sinkronizasyon, taze-, sulandırılmış-, soğutulmuş sperma, sun* i tohumlama.

SUMMARY Effect of Oestrus Synchronization and Insemination Methods on Fertility in Ewes In the present study it is aimed to stimulate the ovarian activities and oestrus synchronization of ewes by applying Flourogestone acetate (FGA) and Pregnant Mare Serum Gonadotropin (PMSG) and to compare the effects of different insemination methods on fertility in the anoestrus period. A hundred Merino x Kıvırcık ewes and four Merino x Kıvırcık rams, bred in Çeribaşı village-Büyükorhan-Bursa, were used as material. FGA contained intravaginal sponges were used for 14 days for oestrus synchronization. 600 I.U. PMSG was injected to all ewes intramuscularly on the withdrawal day. Ninety nine of ewes showed oestrus. Ewes were divided into four groups. In the first group 34 ewes were mated naturally. In the second group 20 ewes were inseminated with undiluted fresh semen. In the third group 19 ewes were inseminated with diluted fresh semen. In the fourth group 20 ewes were inseminated with diluted and cooled (+5°C) semen. Inseminations were performed as single andcervically. Six ewes could not be inseminated because of inconvenient cervical position and genital inflammation. Semen was collected by means of artificial vagina. Volume and pH were examined macroscopically, massactivity, motility and sperm concentration were examined microscopically. Percentages of dead, abnormal and acrosome defected spermatozoids were determined by eosin-nigrosin, Indian ink and Giemsa's staining techniques, respectively. Examined semen was diluted of 1:1 ratio by Glucose-phosphate diluter. Conception rates were found as 64.7, 50.0, 47.3 and 40.0% for the four groups, respectively. Key Words : Sheep, synchronization, fresh-.diluted-, cooled semen, artificial insemination.