Bursa yöresi koyunlarda indirekt floresan antikor (IFA) ve indirekt hemaglutinasyon (IHA) testleriyle Hidatoz`un sero-prevalansı üzerine araştırmalar

Abstract

ÖZET Bu çalışma Bursa yöresi koyunlarında hidatidoz'un sero-prevalansının belirlenmesi ve hidatik kistlerin teşhisinde Indirekt Floresan Antikor (İFA) ve İndirekt Hemaglütinasyon (IHA) testlerinin değerliliklerinin belirlenmesi amacıyla 300 koyun üzerinde yapılmıştır. Araştırma süresince serolojik testler için kan alınan koyunların iç organları kist hidatik ve Cysticercus tenuicollis yönünden muayene edilmiş barsak içerikleri de cestodlar açısından incelenmiştir. Bakısı yapılan 300 koyundan 152'sinde (% 50.7) hidatik kistlere rastlanmış, enfeksiyon incelenen dişilerde % 52.7, erkeklerde % 20, merinos ırkı koyunlarda % 50.5, kıvırcık ırkı koyunlarda % 51 olarak tesbit edilmiştir. Koyunların yaşları ile birlikte enfeksiyon oranının arttığı saptanmış olup, en düşük enfeksiyon oranı 2 yaşlı koyunlarda (% 43.4), en yüksek oran 6 ve daha yaşlı koyunlarda (% 73.9) saptanmıştır. Enfekte koyunlardaki kistlerin % 28.9'u sadece karaciğerde, % 23.7'si sadece akciğerde, % 47.4'ü karaciğer ve akciğerde birlikte bulunmuş; % 61.2'si fertil, % 23'ü steril, % 15.8'i kalsifiye olarak tesbit edilmiştir. Yapılan serolojik muayenede 1:128 ve daha yukarı titrelerde IFAT'ın sensitivitesi % 78.95, spesifitesi % 92.57, yanlış negatif reaksiyonlar % 21.05, yanlış pozitif reaksiyonlar % 7.43 olarak bulunmuştur. IHAT'ın 1:256 ve daha yukarı titrelerde sensitivitesi % 78.29, spesifitesi % 77.03, yanlış negatif reaksiyonlar % 21.71, yanlış pozitif reaksiyonlar % 22.97 olarak belirlenmiştir.Hem IFAT hem de IHAT'da düşük sulandırma oranlarında yüksek düzeyde yanlış pozitif reaksiyonlar görülmüş, C.tenuicollis ve Moniezia spp. ile çapraz reaksiyonlar tesbit edilmiştir. Kistlerin karaciğer ve akciğerde birlikte bulunduğu durumlarda oluşturdukları antikor yanıtı her iki testte de daha yüksek bulunmuş, kistlerin sadece karaciğer veya akciğerde bulundukları durumlarda ise antikor yanıtı daha düşük düzeyde tesbit edilmiştir. Her iki test ile fertil kistlerin oluşturduğu antikor yanıtı steril olanlara göre daha yüksek bulunmuş, kalsifiye olanlarda ise antikor yanıtı en düşük düzeyde saptanmıştır. Kist sayısı ile IFAT ve IHAT titreleri arasında tam olmamakla birlikte kuvvetli bir korelasyon saptanmıştır ( IFAT için r=0.699, IHAT için r=0.739 ). Anahtar Kelimeler: koyun, IFAT, IHAT, hidatidoz, sero-prevalans

SUMMARY A survey on the sero-prevalence of hydatidosis by means of IFAT and IHAT in sheep in Bursa. This study was carried out with 300 sheep to evaluate the validity of IFAT and IHAT in the diagnosis and determination of the sero-prevalence of hydatidosis in Bursa. The internal organs of these sheep which have served as blood donors for the serological tests, were examined for hydatid cysts and for Cysticersus tenuicollis. Additionally, the content of the intestines was also examined for cestode infections. Hydatid cysts were detected in 152 out of 300 sheep (50.7 %). Infection rates were 52.7 % and 20 % in females and males, respectively. 50.5 % of merino sheep and 51 % of kıvırcık sheep were hydatid positive. Increasing infection rates were observed in older animals, i.e. the lowest infection rate was found in two years old sheep (43.4 %), while the highest infection rate was detected in sheep older than 6 years old (73.9 %). In infected sheep, 28.9 % hepatic cysts, 23.7 % pulmonar cysts, 47.4 % hepatic and pulmonar cysts were observed. 61.2 %, 23 % and 15.8 % of the cysts were fertile, sterile and calcified, respectively. A sensitivity of 78.95 %, specifity of 92.57 %, false negative reactions of 21.05 %, false positive reactions of 7.43 % was given by IFAT at 1:128 and higher dilutions. A sensitivity of 78.29 %, specifity of 77.02 %, false negative reactions of 21.71 %, false positive reactions of 22.97 % was given by IHAT at 1:256 and higher dilutions.High level of false positive reactions had been seen at lower dilution rates both in IFAT and IHAT. Cross reactions were also seen in sheep infected with C. tenuicollis and Moniezia spp. When the cysts were found both in liver and lung the antibody response was found at a high level, however when the cysts were found only in lung or in liver the response was found lower both in two tests. In each of the tests the level of antibody response for fertile cysts was found higher than that of sterile cysts, while calsified cysts were given the lowest response. A strong correlation has been detected between the number of the cysts and the IFAT and IHAT titers ( r=0.699 for IFAT, r=0.739 for IHAT ). Key words: sheep, IFAT, IHAT, hydatidosis, sero-prevalance