Bursa`da faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarının kirletici etkilerinin araştırılması

Abstract

O ZET Son yıllarda sanayileşme bakımından hızlı ilerleme kaydeden ülkemizde, çevre kirliliği ile ilgili sorunlar kendini belirgin bir şekilde hissettirmeye başlamıştır. Özellikle sanayinin büyük gelişmeler gösterdiği Bursa ve çevresinde bu soranları bir arada görmek mümkündür. Son 20-25 yılda hızla fakat düzensiz bir şekilde kentleşen ve sanayileşen Bursa'da, sanayi kuruluşlarının ekonomiye katkılarının yamsıra deşarj ettikleri atık suları ile çevre kirliliğine etkileri göz ardı edilemeyecek boyutlardadır. Bu çalışmada, yetersiz veriye sahip olarak hızla gelişen endüstriyel yapıya sahip Bursa kentinde, önemli bir çevresel sorun olan çeşitli sanayi kuruluşlarına ait atık suların miktarı ve karakterizasyonunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bursa'da çeşitli dallarda faaliyet gösteren toplam 221 adet sanayi kuruluşu bulunmaktadır. Bu kuruluşların 104 adedi tekstil, 32 adedi deri, 26 adedi gıda, 18 adedi otomotiv, 10 adedi metal, 7 adedi kauçuk ve plastik sanayi, 3 adedi organik ve inorganik kimyasal maddeler, 2 adedi taşa toprağa bağlı, 1 adedi de kağıt -1 -sanayilerine ve 18 adedi de diğer kirleticiler kategorilerine dahil olan kuruluşlardır. Metal, Otomotiv ve Taşa Toprağa Bağlı Sanayi kategorilerinde yer alan kuruluşlardan, her yarım saatte bir 2 şer saatlik, diğer sanayi kategorilerindeki kuruluşlardan ise her saatte bir 24 saatlik kompozit numuneler alınarak Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Alıcı Ortama Deşarj Standartlarında kirlilik parametreleri olarak bildirilen Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ5), Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ), Askıdaki Katı Maddeler (AKM), Yağ - Gres, Toplam Azot, Toplam Fosfor, Toplam Sülfür, Toplam Fenolik Maddeler ve Deterjan miktarları yönünden analiz edildiler. Sanayi kuruluşlarından Nilüfer Çayı ve kollarına günde toplam 41413,87 m3 atık su deşarjı ile birlikte toplam 49878,51 kg /gün BOİ5, 73237,32 kg /gün KOİ, 4819,74 kg /gün AKM, 3667,81 kg /gün yağ - gres, 1337,95 kg /gün azot, 1,492 kg /gün fosfor, 2826,94 kg/ gün sülfür, 136,36 kg /gün fenolik maddeler ve 0,705 kg /gün deterjan girdiği tespit edilmiştir. Arıtma tesisine sahip olan birkaç sanayi kumlusunda ise arıtma işlemlerinin yeterli olduğu söylenemez. Bursa Şehri' nde yapımı henüz tamamlanarak deneme çalışmaları sürdürülen 2 farklı bölgedeki arıtma tesislerinde uygulanmak istenen anaerobik arıtma sisteminin tek başına yeterli olamayacağı sonucuna varılmıştır. Bu yüzden -2-anaerobik arıtma sistemini tamamlayan Aktif Çamur ve Biyolojik Arıtma Sistemleri'nin yapımı ile ilgili girişimlere hızla başlanılmalıdır. Ayrıca çevre kirliliği konusundaki yetki karmaşasını gideren düzenlemelerin yapılmasıyla yasal boşlukların kapatılması yerinde olacaktır. Anahtar Kelimeler: Bursa Şehir Merkezi, Sanayi Kuruluşları, Atık Su, Kirlilik Parametreleri -3

SUMMARY The Research for Pollutant Effects From Industrial Companies Showed Activity in Bursa In recent years, environmental pollution has been very big problem in our country due to proceeded industrialization. Especially, all kinds of environmental pollution are appreciated in Bursa, a province experienced important expansion of industrialization. In recent 20 - 25 years, although industries have been contributed to the economy of Bursa where disordered urbanization and industrialization have been, disposal of waste water has caused considerable level of environmental pollution. The aim of this study is to determine characterization and amount of waste water from some industrial companies which have caused important industrial problems in Bursa where fastly growing up industrial structure is present. There are total of 221 industrial companies showing activity in some kinds of -4industrial branches in Bursa. Of these companies are 1 14 textile, 32 skin, 26 food, 18 automotive, 10 metal, 7 rubber and plastics, 3 organic and inorganic chemical materials, 2 stone and soil based industry companies and 18 other pollutants. 2 - hours composite samples were taken up from the companies of metal, automotive and stone and soil based industries, 24 - hours composite samples from the other industrial companies. Samples were analysed for levels of Biochemical Oxygen Demand ( BOD5 ), Chemical Oxygen Demand ( COD ), Total Suspended Solid Materials ( TSSM ), Oil and Grease, Total Ammonia, Total Phosphorus, Total Sulphur, Total Phenolic Materials and Detergents as given pollution parametres in Disposal Standarts to Receiver Medium in Control Regulations for Water Pollution. Total of 49878,51 kg per day BOD5, 73237,32 kg per day COD, 4819,74 kg per day TSSM, 3667,81 per day oil and grease, 1337,95 kg per day ammonia, 1,492 kg per day phosphorus, 12826,94 kg per day sulphur, 136,36 kg per day phenolic materials and 0,705 kg per day detergents from 41413,87 m3 waste water in total which have been disposed into Nilüfer Stream and its branches. It was concluded that the system of anaerobic treatment which have just been built up and being experimented in 2 different areas in Bursa will not be able to meet the requirements alone. For this reason, attempts regarding building up of Active Sludge and Biological Treatment Systems which support the anaerobic -5-treatment system must be rapidly started. Furthermore, it will be appropriate that filling legal gaps by making new regulations which could eliminate authority confusion about environmental pollution. Key Words : Central Bursa, Industrial Companies, Waste Water, Pollution Parametres -6-