Bursa bölgesi sığırlarında coccidiosis etkenleri ve bunların yayılışı

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Bursa bölgesi sığırlarında bulunan coccidiosis etkenlerinin tespiti ve yaygınlığının saptanması amacıyla Haziran- 1996 ile Mayıs- 1997 tarihleri arasında yapılmıştır. Her ay farklı bir merkezden olmak üzere 12 merkez ve bunlara bağlı odaklardan toplam 564 sığırın dışkı örnekleri alınmıştır. Ookist ihtiva eden dışkılar Fülleborn'un doymuş tuzlu su metodu kullanılarak tespit edilmiş, gram dışkıdaki ookist miktarı (OPG) Modifiye McMaster tekniği ile saptanmıştır. Ookist'ler %2,5'luk Potasyum dikromat ilave edilip sporlandırıldıktan sonra morfolojik özelliklerine bakılarak tür teşhisleri yapılmıştır. Değişik yaşlardaki 564 sığırın 278(%49,3)'inde Eimeria spp. ookist'leri bulunmuş ve enfeksiyonun odaklarda %36,4 ile %68,8 oranları arasında değiştiği tespit edilmiştir. Dışkı muayenesi yapılan 564 sığırda Eimeria bovis (%28,5) predominant (baskın) tür olarak tespit edilmiş, diğer türler ise; E.auburnensis (%17,2), E.ellipsoidalis (%14,7), E.zuernii (%12,4), E. canadensis (%6,2), E.cylindrica (%3,7), E.subspherica (%1,9), E.alabamensis (%1,6), E.brasiliensis (%1,2) ve E.bukidnonensis (%0,5) olarak bulunmuştur. Pozitif dışkı örneklerinde en fazla 6 farklı tür saptanmıştır. Yaşlara göre değişiklik gösteren enfeksiyon oranı; 6 aylığa kadar olan buzağılarda %69,8, 6-12 aylıklarda %54,5, 12 aydan büyüklerde ise %23 olarak bulunmuştur. Sığırların %36'sında saf, %64'ünde ise miks (birden fazla türle) enfeksiyon saptanmış ve miks enfeksiyonların daha çok iki türle oluştuğu (%82) tespit edilmiştir. Yaş gurupları ile enfeksiyon oranı istatistik'! yönden önemli bulunmuştur (p<0,01). Gram dışkıdaki ookist sayısı 50-28300 (Ort.834) olarak tespit edilmiş ve OPG'nin genç hayvanlarda yaşlılara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Çalışmada ishalli sığırların %63,6'sında, normal dışkılı sığırların %49'unda Eimeria ookist'leri bulunmuş ve ishalli sığırlarda ortalama OPG 7768, normal dışkılı sığırlarda ise 655 olarak tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: sığır, coccidiosis, Eimeria, Bursa, Türkiye

SUMMARY Coccidiosis species of cattle and their prevalence in Bursa province The aim of the present study was to determine the coccidiosis species of cattle and their prevalence in Bursa province. The survey was done from June 1996 to May 1997. A total of 564 faecal samples were collected from 12 districts. Each distinct was visited one time. The material was examined for oocysts by means of modified Fiilleborn's flotation technique. Oocyst in per gram faeces (OPG) were calculated by the modified McMaster- technique. The oocysts were identified by their morphological structure observed after sporulation in 2.5% potassium dichromate solution. Two hundred and seventy-eight (49.3%) of 564 cattle at different ages were found to be infected with Eimeria species. The infection rate in these examined districts varied from 36.4% to 68.8%. Eimeria bovis(28.5%) was the predominant species and the following species were encountered: E.auburnensis(17.2%), E.ellipsoidaIis(14.7%), E.zuernii(12.4%), E.canadensis(6.2%), E.cylindrica(3.7%), E.subspherica(1.9%), E.alabamensis(1.6%), E.brasiliensis(1.2%) and E.bukidnonensis(0.5%). Eimeria positive faeces contained up to 6 different species. Infection rate changed with the age of the animals. The rate was 69.8% in calves, 54.5% in 6-12 month aged animals and 23% in that of older than 12 month of age. Significant (p< 0.01) correlation was observed between infection rates and the age groups of the animals. Infection with one species was found in 36% of the animals while 64% of the infections by two or more different species. Most (82%) of the mix infections were by of two species. The mean OPG value was 834 and the minimum and maximum OPG values varied from 50 to 28300. In addition, high OPG counts were seen in young animals rather than older animals. Oocysts had been detected in 63.6% of the cattle with diarrhoe (mean opg: 7768 ) and in 49% of with normal faeces (mean opg: 655). Key words: cattle, coccidiosis, Eimeria, Bursa, Turkey n