XVII. asrın ilk çeyreğinde Bursa`da kadınlar tarafından kurulan vakıfların kuruluş amaçları ve işleyişleri

Abstract

Toplumsal yardımlaşma ve dayanışma ruhuyla kurulan vakıf sistemi yüzyıllar boyu insanlığa hizmet etmiş bir müessesedir. İnsanlar vakıf kurmayı çeşitli gayelerle ilke edinmiş, sosyal ve iktisadî alanda çok çeşitli vakıflar kurmuşlardır. İslam dininin yardımlaşmayı teşvik etmesiyle birlikte vakıf bir kurum olarak hukukun içinde yer almaya başlamıştır. Araştırmamızda hanımların yazdırdığı vakfiyeler esas alınarak vakıf kurumuna hanımların katkısı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Osmanlı Devleti'nde yaşamış hanımların sosyal ve ekonomik hayata ne ölçüde katıldığı mevzusu tarihimizin layıkıyla anlaşılması için önem arz etmektedir. Her ne kadar özelde Osmanlı, genelde İslam medeniyet tarihinde kadınların mümtaz konumunu takdir etmek istemeyenler olsa da kadınlara yönelik bu araştırmalar aksini ispatlamıştır. Araştırmamız cinsiyet ayrımı yapmayı değil kadınların medeniyetimize dünden bugüne yapmış oldukları önemli katkıları gün yüzüne çıkarmayı gaye edinmektedir.Çalışmamızda XVII. yüzyılın ilk çeyreğinde Bursa'da kadınlar tarafından kurulmuş ve Bursa Şer'iyye Sicilleri defterlerinde yer alan vakfiyeler birinci el kaynak olarak kullanılmıştır. Vakfiyelerden yola çıkarak o yüzyıldaki hanımların sosyal ve iktisadî hayata katkıları ile hukukî alanda sahip oldukları hak ve özgürlükler açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda yapılan çalışmamız tarihimizde kadın hak ve hürriyetinin ne seviyede olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır.

The waqf system, which is founded with a spirit of social solidarity and unity, is an institution that has served humanity for centuries. People have adopted establishment of waqfs as a principle for different reasons, very different waqfs have been founded in social and financial areas. As Islam encouraged solidairty waqf as an instituiton took its place in the law system.In this research is being tried to get uncovered based on foundation certificate-charter dictated by waqf founding women. The issue on how much women who lived in the Ottoman Empire was part of the social and economic life is important from the point of view that our history is adequately understood. Although there are people who don't even want women to be mentioned peculiarly in Ottoman history, generally in Islamic history these researchs about women in history proves the opposite. This research doesn't aim gender apartheid, it aims to bring to light the existing rights of women and their history.In our work, the foundations established by women in Bursa during the first quarter of XVIIth century and which are in the court records has been used as primary source. The social and economic contribution of women during that century, their lawful right and freedom has been tried to be explained in this research with the foundation certificate-charters as source. In this context this work has aimed to show the level of womens right and freedom in our history.