Halk elindeki holştayn ineklerin başlıca verim özellikleri ve bu özelliklere etki eden çevresel faktörler

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Bursa ili Nilüfer ilçesi Akçalar beldesinde bulunan GTZ ( Alman Teknik işbirliği Kuruluşu ) ve Bursa Holştayn (Siyah Alaca) Damızlık İşletmeler Birliği tarafından birlikte uygulanan Sığır Yetiştiriciliği Soykütüğü Projesine bağlı yirmi ayn işletmede bulunan Siyah Alaca sığırların döl verimi ve süt verimi özelliklerinin düzeylerini belirlemek ve bu verim özelliklerine çevre faktörlerinin etkilerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma süresince ( 1994 - 1996 ) gebelik, doğum, ölü doğum ve yavru atma oranlan sırasıyla % 58.15, %87.83, %1.66 ve %2.85 olarak saptanmıştır. Siyah Alaca düvelerin ilk tohumlama yaşı, ilk tohumlama - gebelik aralığı, servis sayısı ve ilk buzağılama yaşı ortalamaları sırasıyla; 546.06 gün, 13.11 gün, 1.35 ve 834.09 gün olarak bulunmuştur. Siyah Alaca ineklerin doğum sonrası ilk tohumlama aralığı, ilk tohumlama - gebelik aralığı, servis peryodu, servis sayısı, buzağılama aralığı ve gebelik süresi ortalamaları sırasıyla; 86.83 gün, 46.37 gün, 135.47 gün, 1.95, 408.20 ve 278.36 gün olarak bulunmuştur. Siyah Alaca ineklerin laktasyon süresi, gerçek süt verimi, 2 x 305 gün süt verimi ve kuru dönem süresi ortalamaları sırasıyla; 341.06 gün, 5291.20 kg, 4863.60 kg ve 80.25 gün olarak ı bulunmuştur. Çevre faktörlerinden tohumlama ya da buzağılama yılı, döl verimi özelliklerinden düvelerde ilk tohumlama yaşını ve'ilk buzağılama yaşını; ineklerde doğum sonrası ilk tohumlama aralığını, gebelik süresini ve laktasyon süresini etkilemiştir. Çevre faktörlerinden işletmeler, döl verimi özelliklerinden düvelerde ilk buzağılama yaşını; ineklerde ilk tohumlama - gebelik aralığını, servis peryodunu, servis sayısını ve buzağılama aralığını etkilemiştir. Çevre faktörlerinden mevsimler, döl verimi özelliklerinden gebelik süresini etkilemiştir. Çevre faktörlerinden buzağılama yılı süt verimi özelliklerinden laktasyon süresini etkilemiştir. Çevre faktörlerinden işletmeler, süt verimi özelliklerinden gerçek süt verimini, 2 x 305 süt verimini ve kuruda kalma süresini etkilemiştir. Çevre faktörlerinden yaş grupları, süt verimi özelliklerindenlaktasyon süresini ve 2 x 305 gün süt verimini etkilemiştir. Çevre faktörlerinden mevsimler, gerçek süt verimini ve 2 x 305 gün süt verimini etkilemiştir. Çevre faktörlerinden her türlü ikili interaksiyonlann etkisi, söz konusu döl ve süt verimi özelliklerine istatistiki yönden önemli bulunmamıştır. Anahtar Sözcükler : Holştayn (Siyah Alaca) Sığır, Döl Verimi, Süt Verimi, Çevre Faktörleri.

SUMMARY The Main Production Traits of Hoistein - Friesian Dairy Catties Belong to People and Effects of Environmental Factors Upon Them This study was performed for determining the levels of reproduction characteristics and milk yield characteristics of Hoistein - Friesian in twenty Hoistein - Friesian Breeding Farms in Akçalar - Bursa Turkey and examining the effects of environmental factors upon them. Those Hoistein Friesian farms belong to GTZ (German Technical Coorperation) project and they are members of DIB (Bursa Hoistein Friesian Breeding Farms Coorperation). During the research (1994 - 1996) the rates of conception, birth, dead birth and abort for the Hoistein Friesian Cows were determined %58.15, %87.83, %1.66 and %2.85 respectively. At Hoistein - Friesian heifers, the age at first insemination, interval from first insemination to conception, number of inseminations per conception and the age at first calving means were found 546.06 days, 13.11 days, 1.35 and 834.09 days respectively. For the Hoistein - Friesian cows interval from calving to first insemination, interval from first insemination to conception, days open, number of insemination per conception, calving interval and gestation length means were determined 86.83 days, 46.37 days, 135.47 days, 1.95, 408.20 days and 278.36 days respectively. For the Hoistein Friesian cows lactation length, the actual milk yield, 2 x 305 days milk yield and dry period means were determined as 341.06 days, 5291.20 kg, 4863.60 kg and 80.25 days respectively. At heifers, the age of first insemination and the age of first calving; at cows interval from calving to first insemination, gestation length and lactation length were affected by mating and calving year. Also at heifers age at first carving; at cows interval from first insemination to conception, days open, number of insemşnations per coception and calving interval were affected by farms that is one of the environmental factors. Also at cows gestation length is affected by seasons.Lactation length of cows is affected by calving yar that is one of the environmental factors. At cows actual milk yield, 2 x 305 days milk yield and dry period were affected by farms that is one of the environmental factors. Lactation length of cows and 2 x 305 days milk yield were affected by age groups that is one of the environmental factors. Both at heifers and at cows the reproduction and milk yield characteristics were not affected all of both interactions of the environmental factors. Key Words : Holstein - Friesian Cattle, Reproductive Performance, Milk Production, Environmental Factors.