Aile planlaması yöntemi kullanan 15-49 yaş grubu evli kadınların bir yıl boyunca izlenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, aile planlaması (AP) yöntemi alan kadınların yıl sonundaki yönteme devam etme oranları, yöntem değiştirme ve bırakma nedenlerinin saptanması amaçlanmıştır. Araştırmaya 1 No'lu Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Polikliniği'ne kontraseptif yöntem almak için başvuran 754 kadın alınmıştır. Seçilen kadınların yaş ortalaması 28.5 ± 5.70'tir. Kadınların % 80.1 'i 20-34 yaş grubu içindeydi. Çoğunluğu (% 73.5) ilkokul mezunuydu. Kadın başına düşen ortalama doğum 2.03 ± 1.0 ve yaşayan çocuk sayısı 1.95 ± 0.89 idi. Araştırma başlangıcında 426 kadın (% 56.5) RİA, 155 kadın (% 20.6) hap ve 173 kadın (% 22.9) kondom kullanmaktaydı. Kadınların üçer ay ara ile yapılan kontrollerinde yöntem kullanma durumları ve yöntem değiştirme ve bırakma nedenleri saptandı. Birinci yıl sonunda, RİA kullananlar yöntemlerine en yüksek oranda (% 69.5) devam etmişlerdir. RİA'yı kondom (% 52.0) ve hap (% 44.5) izlemiştir. RİA ve hapta değiştirilme ilk aylarda daha fazla oJmuş, 6. aydan sonra azalmıştır. -RİA ve hapın en sık bırakrtma nedenleri yan etkilerdir (% 48.4 ve % 52.-4). -RİAkullananlarda en sık görülen yan etki kanama olmuştur (% 96.4). Hapın yan etkiler nedeniyle-bırakılması RİA'ya göre -biraz daha yüksektir. Hap kullananlarda en sık görülen yan etki sinirlilik, kilo artışı ve baş ağrısı olmuştur (% 87.9). Kondomda en sık rastlanan bırakılma nedeni, kadınların eşlerinin bu yöntemi kullanmak istememesidir (% 64.9). Yöntem değiştirme sırasında görülen gebelik hızı en yüksek olarak (% 14.3) kondom kullanımı sırasında olmuştur. Yöntem değiştirme sırasında istenmeyen gebeliklere sık raslanmakta; yöntemin uzun süreli ve etkili kullanımı ise istenmeyen gebelikleri azaltmaktadır. Yöntem seçimi sırasında uygun danışmanlık verilerek, kişilerin kendileri için en uygun yöntemi seçmelerine yardımcı olunması, yöntem değiştirmeyi azaltarak; istenmeyen gebelikleri de büyük ölçüde önleyecektir. Bu nedenle AP hizmetlerinin yaygınlaştırılması yanı sıra, hizmet sunucuların danışmanlık bilgi ve becerilerinin artırılması önem kazanmaktadır. Anahtar sözcükler : Aile planlaması, yöntem devamlılığı, yöntem değiştirme, yöntem bırakma.

SUMMARY One Year Follow-up of 15-49 Aged, Married Women who Use Family Planning Methods The objective of this study is to identify the percentages of the women who continue with the family planning method and to uncover the reasons why some women shift into another method or drop family planning altogether, at the end of a one-year period. The study group includes 754 women who have applied to the Nr.1 Mother-Child Health Care Center and Family Planning Polyclinic, for contraceptive methods. The average age of the study group is 28.5 ± 5.70. 80.1 % of the women are between 20-34 years old, most of them (73.5 %) being primary school graduates. Average birth per woman is 2.03 ± 1.0 with the number of surviving children being 1.95 ± 0.89. At the beginning of the study, 426 women (56.5 %) were using IUD, 155 women (20.6 %) were using oral contraceptives and 173 women (22.9 %) were using condoms. Women were examined at three monthly basis. Both the type of the contraceptive method and the reasons of shifting or dropping of these methods were assessed. At the end of the one year period, the IUD users turned out to be the highest percentage group who continued with the method (69.5 %), followed bythe condom (52.0 %) and the oral contraceptives' group (44.5 %). Dropping IUD or oral contraceptives were mostly observed during the first months and decreased after the sixth month, with the most frequent reasons being the side effects (48.4 %, 52.4 % respectively). In the IUD group, the most commonly observed side effect was bleeding (96.4 %). In the oral contraceptives' group, drop-outs due to side effects were relatively higher than the IUD group. The most frequent side effects in the oral contraceptives1 group were nervousness, weight gain and headache (87.9 %). The partners' reluctance has been the primary reason for the drop-outs in the condom group (64.9 %). Highest pregnancy rate (14.3 %) was observed in the condom group. Unwanted pregnancy cases were frequently seen while shifting from one method to another; long term and effective follow up of the method proved the decrease in the unwanted pregnancy rate. Therefore, providing proper advisory assistance during the method selection phase will surely minimize shifting from one method to other and eventually prevent a great majority of the unwanted pregnancy cases. Thus, in addition to making the family planning services widely available, the advisory role, competence and performance of the personnel providing the service prove to be the key factors to success. Key words: Family planning, contraceptive continuation, contraceptive shifting, reasons of contraceptive dropping.