Safkan Arap atlarında fleksor tendonların ultrasonografik muayenelerle morfometrik ölçülerinin saptanması ve diğer ırklarla karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışmada sağlıklı Safkan Arap atlarının ön ekstremitelerindeki fleksor tendolann ultrasonografik muayeneleri ile normal boyutları tespit edildi. Musculus flexor digitalis superficialis (MFDS), musculus flexor digitalis profundus (MFDP), ligamentum accessorium (LA) ve musculus interosseus medius (MİM) tendolanmn palmarodorsal (PD) çap, lateromaedial (LM) çap, çevre ve alan ölçümleri yapılarak, bu tendolann fizyolojik sınırlarının belirlenmesi amaçlandı. 62 adet Safkan Arap atı ile beraber 15 adet İngiliz atında da aynı şekilde ölçümler yapılarak sonuçlar istatistiki olarak tartışıldı. Saptanan standart ölçüm sonuçlan kaynaklarda bildirilen diğer ırklarla karşılaştınldı. Çalışma materyalini oluşturan Safkan Arap atlan 1-3 yaş (n=16), 4-6 yaş (n=30) ve 7 yaşımn üzerindekiler (n=16) olmak üzere üç gruba aynldı. Muayene ve ölçümlerde MCV Concept (taşınabilir) ve Sonostar (sabit) model ultrason cihazlan kullanıldı. 6.5 MHz mikrokonveks prob ve proba uygun bir ara yastık kullanılarak, her ekstremitede altı düzlemde görüntüler alındı ve ölçümler yapıldı. Toplanan veriler bilgisayara işlenerek istatistiki yönden karşılaştırılmalan yapıldı! İstatistik hesaplamalar, Minitab ve SPSS programlan kullanılarak, Anova, Scheffe ve Two Sample T testi yöntemleri ile yapıldı. Çalışma gruplarına göre, Safkan Arap atlannda MFDS tendosunun en düşük ve en yüksek değerleri; PD çapında; 4.5+0.1 - 6.6±0.2mm olarak bulundu. Bu değerler LM çapında; 11.5±0.2 - 18.9±0.4mm, çevre ölçüleri; 30.5±0.8 - 45.4+1. lmm, alan ölçüleri; 62J+3.2 - 93.9±3.8mm2 arasında bulundu. Bu değerler MFDP tendosunun PD çapında; 6.9±0.2 - 8.5±0.2mm, LM çapında; 10.6±0.2 - 14.7±0.7mm, çevre ölçüleri 28.5±0.5 - 35.8±0.8mm, alan ölçüleri; 60.4+2.1 - 91.7+3. 8mm2 arasında bulundu. Bu değerler LA tendosunun PD çapında; 3.8+0.1 - 5.6+0. lmm, LM çapında; 9.4+0.3 - 13.1±0.3mm, çevre ölçüleri; 23.1+0.7 - 32.7+1.4mm, alan ölçüleri; 30.6+1.7 - 63.1±2.7mm2 arasında bulundu. Aynı değerler MİM tendosunun PD çapında; 5.9+0.2 - 8.4±0.2mm, LM çapında; 7.8+0.2 - 17.6±0.5mm, çevre ölçülerinde; 25.0+1.0 - 42.6±0.9mm, alan ölçülerinde; 49.8+1.8 - 101.6+3.6mm2 arasında bulundu.Yapılan karşılaştırmalarda Safkan Arap atlarının tendo ölçülerinde, bazı yaş grupları arasında istatistiki açıdan fark saptandı (p<0.05). Yaşın yükselmesi ile tendo ölçülerinde hafif bir azalma tespit edildi. Safkan Arap ve çalışmadaki Safkan İngiliz atları arasında yapılan karşılaştırmada, Safkan Arap atlarının tendo ölçülerinin istatistik açıdan anlamlı bir fark oluşturacak şekilde, Safkan İngiliz atlarından düşük olduğu tespit edildi. Kaynaklarda ölçümleri bildirilen Amerika'daki ve İngiltere'deki Safkan İngiliz, İrlanda soğukkanlı melezi, Poni, Hollanda sıcakkanlı, Endülüs Anglo-Arap melezi ve Türkiye'deki yerli at ırkları ile yapılan karşılaştırmada, Safkan Arap atlarının tendo ölçülerinin daha düşük olduğu tespit edildi. Anahtar Kelimeler: Safkan Arap atı, Fleksor tendo, Ultrasonografi, Morfometrik ölçüm.

SUMMARY Determination of Morphometric Measurements of the Flexor Tendons in Arabian Horses by Ultrasonographic Examination» and Their Comparisons with the Other Breeds. In this study, the normal proportions of the flexor tendons of forelimbs of healthy Arabian Horses were measured ultrasonographically. The palmarodorsal (PD) and lateromedial (LM) dimensions, circumferences and cross-sectional areas (CSA) of the superficial digital flexor tendon (SDFT), deep digital flexor tendon (DDFT), check ligament (CL) and suspensory ligament (SL) were measured and the determination of the physiological boundaries of those tendons were aimed. In 15 thoroughbreds likewise in 62 Arabian Horses, these measurements were made and the results were discussed statistically. The standard measurements were compared to those of published results of other breeds. The Arabian Horses utilizing in this study were separated into 3 groups; the first group composed of 1-3 years old horses (n=16), the second group of horses were between 4-6 years old (n=30) and the last group constituted horses older than 7 years (n=16). For the examinations and measurements of the tendons a transportable ultrasound machine (MCV Concept-Dynamic Imaging) and a stable model (Sonostar-Dynamic Imaging), were used. Images were taken in 6 planes in both extremities by using a 6.5 MHz microconvex probe with a stand off pad in an appropriate size for that probe, and the measurements were taken. The statistical discussion was made on the computer transformed data. Statistical computations were performed with One Way ANOVA, Seheffe and Two Sample T tests by using Minitab and SPSS softwares. According to the study groups, in Arabian horses the minimal and the maximal PD values of the SDFT were; 4.5±0.1 - 6.6İÖ.2 mm. The LM values were, 1 1.5±0-18.9±0.4 mm, for circumferences were, 30.5±0.8 - 45.4±1 mm and the CSAs were, 62.1±3.2 - 93.9+3.8mm2. The PD values of the DDFT were between 6.9±0.2 - 8.5±0.2 mm, the LM values were 10.610.2 - 14.7±0.7 mm, the circumferences were 28.510.5 - 35.810.8 mm and the CSAs were 60.4+2.1 - 91.7+3.8 mm2. The PD values of the CL were between, 3.8±0.1 - 5.610.1 mm, the LM values were between 9.4±0.3 - 13.1±0.3 mm, the circumferences were between 23.110.7 - 32.7±1.4 mm and the CSAs were between 30.6±1.7 - 63.1±2.7 mm2. The same values for the SL in the PD dimension were between 5.9±0.2 - 8.4±0.2 mm, in the LM dimension between 7.8+0.2 - 17.6±0.5 mm, the circumferences between 25.0±1.0 - 42.610.9 mm and the CSA values were between 49.811.8 - 101.613.6 mm2. The comparison of the tendon measurements of the Arabian horses showed certain statistically significant differences (p<0.05) between some age-matched groups. With an increase of age, a decrease in the total measurements of the tendons was determined. The comparison between the Arabian Horses and Thoroughbreds showed that, the measurements of the tendons of the Arabian Horses were significantly lower than those of the Thoroughbreds. In comparison with the tendon measurements of the Thoroughbreds in England and USA, the Irish Draught Horses, Ponies, Dutch Warmblood Horses, Anglo- Arabian Andalusian Crossbreeds cited in the literature the Arabian horses showed lowest of all. Key words: Arabian horse, Flexor tendon, Ultrasonography, Morphometric measurement.