Mebâligu`l-Hikem (İnceleme-Metin)

Abstract

XVIII. yüzyıl şâir ve münşîlerinden Nevres-i Kadîm'in Mebâligu'l-hikem'i, ilim dünyamıza katkı sağlayan mahiyeti itibarıyla tasavvufî bir eser olup; Hâce Abdullah Herevî'nin eserlerinden derlenen Ey Dervîş risâlesi ve devamındaki metinlere ait kısımların genişletilmiş Türkçe tercümesinden müteşekkildir. Nevres-i Kadîm'in Mebâligu'l-hikem eserini konu alan bu çalışma; giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Hâce Abdullah Herevî'nin biyografisi ve tasavvuf tarihindeki etkisine kısaca değinilerek eserleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Ayrıca bu bölümde Mebâligu'l-Hikem'deki Farsça metinler üzerine bir değerlendirme yapılıp, Mebâligu'l-Hikem'deki bazı Farsça metinlerin Herevî'nin diğer eserlerindeki varlığı incelenmiştir. Birinci bölümde, Nevres-i Kâdîm'in biyografisi ve Türk Edebiyatı'ndaki yeri ve öneminden kısaca bahsedilerek eserleri hakkında bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde; eserin ismi, tercüme tarihi, tercüme sebebi, konusu, nüshaları, şekil özellikleri, dil ve üslûp özellikleri ve metnin hazırlanmasında takip edilen usûle yer verilerek Mebâligu'l-hikem tanıtılmıştır. Nevres-i Kadîm'in Mebâligu'l-hikem'i tercüme metodu ayrıntılı bir şekilde yine bu bölümde incelenmiştir. Üçüncü bölümde, transkripsiyonlu metin, çalışmada elde edilen sonuçlar, özel isimler dizini, yazma nüshadan örnek sayfalar ve sözlük yer almaktadır.

The Mebāliġu'l-ḥikem book of Nevres-i Kadīm, 18th century's poet and clerk, is is a sufic literary book that has made an immediate contribution to our knowledge world. This work is made from Ey Dervīş letter which has been selected mainly from the literary works of Hāce Abdullah Herevī and the detailed Turkish explanations encloced to the letter. This study is about the Nevres-i Kadīm's Mebāliġu'l-hikem and it based on four structural chapters; entry and three chapters. At the entry area, the biography of Hāce Abdullāh Herevī and some explanations about his influence on the mystic history and information of his literary works are take place at the entry chapter. In addition, in this chapter the original Persian texts stated in Mebāliġu'l-hikem have been evaluated and it has been ascertained that some Persian texts of Mebāliġu'l-hikem appear in the other literary works of Herevî. In the first chapter, some information like: The biography of Nevres-i Kadīm, his status and the importance he has in Turkish Literature along with some information about his literary works have been provided. In the second chapter, Mebāliġu'l-hikem has been introduced by giving: the name of the literary work, date of translation, reason for translation; subject, editions, specification of form, language-style specifications and procedure followed in preparing the text. Also Nevres-i Kadīm's translation method of Mebāliġu'l-hikem has been examined in detail at this chapter. In the third chapter, transcripted text, conclutions of the study, proper nouns nomenclature, some example pages from the handy written copy and a dictionary have been provided.