Architecture as a technology of framing experience: Camera obscura, camp, and the confessional

Abstract

Deneyim sorunsalı mimarlık tarihi boyunca sıklıkla ya belirlenimci ya da görüngüsel modeller dahilinde ele alınagelmiştir. Ancak bu modellerin her ikisi de, kurucu bir yapının ve kendinden menkul bir özne figürünün aşkın koordinatlarına bağımlı kaldıklarından dolayı, genel olarak deneyimin ya da özel olarak mimari deneyimin dönüştürücü boyutlarıyla temas edebilmemiz için gerekli araçları sağlamakta yetersiz kalmaktadır. Mimarinin deneyim üzerinde nasıl bir etkisi olduğu probleminden yola çıkan bu çalışma ise, bir yandan mimarinin yapıcı/kurucu kapasitesi ve işleyişine, öte yandan da öznenin çevresiyle, diğer öznelerle ve kendisiyle girdiği ilişkilere hitap eden bir farkındalık geliştirebilmeyi amaçlar. Yazar, bunu yapmak için, öncelikli olarak Michel Foucault'nun tarihyazımı çalışmaları boyunca, ?deneyimbilim? olarak adlandırılabilecek bir yaklaşımın bileşenlerinin izlerini sürer. Bu bileşik çerçeve, bir yandan yaşantısal yapıların oluşumu ve dönüşümü ile mimarlık arasındaki ilişki bağlamında tarihsel-eleştirel bir analiz yürütmemizi kolaylaştırır. Öte yandan da, deneyimin ardında yatan mantığı -- epistemolojik, politik ve etik bağlamlarda işlemekte olan bir kişi(siz)leştirme sürecine referansla ? tarif edebilmemizi sağlar. Bu mantık, üç ayrı çevresel formasyonun ? karanlık oda, kamp, ve günah çıkarma odası ? karşılaştırmalı analizi bağlamında geliştirilir ve sonunda mimarlık ile deneyim arasında, hata, direniş, ve kendilik kategorileri komşuluğunda cisim kazanan bir ilişki tarif eder hale gelir. Bütün bunların sonucunda mimarlık, bedensel karşılaşmalar organize eden bir sanat olarak karşımıza çıkarken mimari çerçeve ise, yeni yaşam formları ve repertuarlarının üretilmesi ve yeniden üretilmesinde kritik bir rol üstlenen bir ?olabilirlik koşulu? niteliği kazanır.

Throughout architectural history, the problematic of experience is mostly addressed within the confines of either deterministic or phenomenological models. Bound as they are, however, to the transcendental coordinates of a founding structure and a self-contained subject figure, neither one of these models seems to provide us with the necessary tools of engaging with the transgressive aspects of experience in general or architectural experience in particular. Beginning with the problem of how architecture can be said to effect the experience of its subjects, the dissertation aims at gaining an insight into the constructive capacity and functioning of architecture as a technology of framing, whereby the subject's relation to environment, to other subjects, and to oneself can be addressed. In order to do this, the author first traces the constituent elements of a so-called ?science of experience,? an experiontology, throughout the historiographic work of Michel Foucault. Developing a composite framework as such, which facilitates a historico-critical analysis of the work of architecture in relation to the formation and transformation of experiential structures, the author thus identifies the logic of experience as a process of desubjectification at work in and through the triplicate domains of epistemology, politics, and ethics. Once the terms of this logic are tested and further enhanced through the analyses of three environmental formations ? namely, the camera obscura, the camp, and the confessional ? what is arrived at is a veritable relationship between architecture and experience in the neighborhood of the categories of error, resistance, and interiority of the self. The result is a recognition of architecture as an art of organization of bodily encounters, in accordance with which the architectural frame becomes the condition of possibility for the production and reproduction of novel corporealities.