Bazı molekülsel sistemlerin dissosiyasyon özelliklerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET BAZI MOLEKÜLSEL SİSTEMLERİN DİSSOSİASYON ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ Nalan IŞIK Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi / Tez Danışmanı : Prof. Dr. Mustafa CEBE) Bursa, 1997 Bu çalışmada kimyasal bağ ve elektronik konfigürasyonları gereği önemli görülen Benzoik asit ve Okzalik asitin değişik çözgen ortamlarındaki dissosiasyon özellikleri incelenmiştir. Çözgenler farklı dielektrik sabiti içerecek şekilde seçilmiş olup, Benzoik asit için benzen, etil alkol, n-propil alkol, izo-propil alkol ve N,N-dimetil formamid; Okzalik asit için etil alkol, n-propü alkol, izo-propil alkol ve N,N-dimetil formamid'dir. Benzoik asit ve Okzalik asitin kendi kimyasal özelliklerine ve çözgen molekülleriyle oluşturduğu zayıf enerjili fiziksel etkileşimlere bağımlı olarak, dissosiasyon ortamındaki özelliklerinin sıcaklık ve konsantrasyona göre değişimleri incelenmiştir. Bu amaçla, UV-VIS spektroskopisi yöntem olarak seçilmiş, değişik kompozisyon ve koşullardaki çözeltilerin zamana ve dalga boyuna bağlı olarak elde edilen spektrum piklerinden yararlanılmıştır. Elde edilen ölçüm verileri gözetilerek, herbir çözelti sisteminin belirli zaman aralıklarında ortaya koyduğu dissosiasyon ortamının niteliğine bağlı A = f (C), A = f(T) ve A = f (A,) değişim eğrileri matematiksel model olarak türetilmiştir. Ayrıca aynı moleküler sistemin, çözgenin saf halini ve değişik çözelti bileşimlerini karakterize eden statik dielektrik sabitine bağımlı dissosiasyon ve çözünme gücünü göstermek üzere belirli fizikokimyasal koşullardaki A = f (nD)2 dolayısı İle eşdeğerliği olatt A = f(e») değişim eğrileri ve matematiksel modelleri türetilmiştir. Sonuçlar göstermiştir ki, çözelti ortamında belirli bir molekülün dissosiasyon özelliği başta molekülün kendi kimyasal yapısı, çözgenin tabiatı, sıcaklık, derişim gibi temel faktörlere çok sıkı bağımlılık göstermektedir. Bu sonuçlar beklentiye uygundur. Çünkü, sözü edilen bu faktörler birinci bölümde temel ifadelerle açıklandığı gibi çözgen ile çözünen arasındaki fiziksel etkileşim enerji değerleri üzerinde etkili olmaktadır. Bu etkiler çalışmamız kapsamında kantitatif anlamda ortaya konmuştur. ANAHTAR SÖZCÜKLER : Dissosiasyon özellikleri / fiziksel etkileşimler / spektroskopik ölçümler

Ill ABSTRACT DISSOCIATION PROPERTIES OF VARIOUS MOLECULES SYSTEMS ARE EXAMINED Nalan IŞIK Uludağ University, Institute of Science, Department of Chemistry (Master Thesis / Supervisor : Prof. Dr. Mustafa CEBE) Bursa-Turkey, 1997 In this study, in various solvent media dissociation properties of benzoic acid and oxzalic acid, which are being important according to the electronic configurations of chemical band were investigated. Solvents were having different dielectric coefficient used and benzene, ethyl alcohol, n-propil alcohol, iso-propil alcohol and N,N-dimethyl formamide for benzoic acid; ethyl alcohol, n-propil alcohol, iso-propil alcohol and N,N-dimethyl formamide for oxzalic acid. According to the their chemical properties of benzoic acid and oxzalic acid and also weak energetic physical interaction with solvent molecules in their absorbtion properties related to the variation temperature and concentrations in the dissociation medium were studied. In this manner, UV-VIS spectra of different solution compositions at different conditions, the peaks of their spectra obtained depending on time and on the vawelength were used.IV At certain time intervals depending on time dissociation character of medium produced by every solution systems A = f (C), A = f (T) and A = f (A,) variation curves were derivated as mathematical model. Also, A = f(nD2) = A = f(s`) variation curves at certain physicochemical conditions and mathematical models to show the strength of dissociation and solutiation's power depending on statical dielectric constant which characters the free solvent and of the different composition of solutions the same molecular system were obtained. The results show that in solution medium the dissociation properly of a certain molecule strongly depends on especially its chemical structure and the other basic factors such as nature of solvent, temperature and the concentration of the solution. The expected results were obtained. Because, these factors as explained by basic terms in the introduction part, are very effected on the energy values of physical interaction between solution and solvent. These effect are quantitatively derivated explained in this study. KEY WORDS : Dissociation properties / physical interaction / spectrophotometric measurement