Sınıf öğretmenlerinin Türkçe derslerinde kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin Türkçe derslerindeki kullandıkları okuduğunu anlama stratejilerini kullanma düzeylerini belirlemektir. Araştırmanın evrenini, Kütahya merkezi, Altıntaş, Aslanapa, Dumlupınar ve Hisarcık ilçelerindeki ilköğretim okullarında görevli 145 sınıf öğretmeni örneklemi ise, 2011-2012 öğretim yılında Kütahya merkezi, Altıntaş, Aslanapa, Dumlupınar ve Hisarcık ilçelerindeki 100 sınıf öğretmenini oluşturmaktadır.Araştırmada araştırmacı tarafından betimsel tarama modeli kullanılarak ölçek hazırlanmıştır. Ölçek iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, öğretmenlerin cinsiyet ve kıdem gibi demografik özellikleri; okuduğunu anlama ile ilgili ne tür eğitim aldıkları; okuduğunu anlama stratejilerini uygulamada kendilerini yeterli hissedip hissetmedikleri; okuduğunu anlama stratejilerini uygulamanın gerekliliği konusundaki düşünceleri; okuduğunu anlama stratejilerini uygularken kendilerinin veya öğrencilerinin karşılaştığı güçlüklerin neler olduğu? araştırılmaya çalışılmıştır. Ölçme aracının ikinci bölümünde, okuma öncesi için dört, okuma sırası için altı ve okuma sonrası için on üç anlama stratejisi verilmiştir. Öğretmenlerden bu stratejileri hangi sıklıkla kullandıklarını her zaman, Bazen veya Hiçbir zaman şıklarından birisini işaretleyerek cevaplamaları istenmiştir. Araştırmada aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:Sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğu okuduğunu anlama stratejilerini uygulamanın her zaman gerekli olduğunu fakat ders kitaplarındaki bazı metinlerin stratejileri uygulamak için elverişli olmadıklarını, ayrıca okuduğunu anlama stratejilerini uygulamak için bazı durumlarda sınıf mevcutlarının fazla olduğunu ve ders sürelerinin yetmediğini belirttikleri görülmüştür.Okuma öncesi kullanılan stratejilerde en çok kullanılan stratejinin ön bilgileri harekete geçirme stratejisi, an az kullanılan ise beklenti oluşturma stratejisi, okuma sırasında kullanılan stratejilerden en çok kullanılanı sorulara yanıt arama ve yeni sorular sorma, en az kullanılanı ise metnin kenarlarına not alma stratejisi, okuma sonrası en çok kullanılan strateji soruları yanıtlama, en az kullanılan strateji ise stratejik not alma stratejisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Sınıf öğretmenlerinin okuduğunu anlama stratejileriyle ilgili aldıkları eğitimler ile cinsiyetleri arasında önemli bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Zihinde canlandırma, sorulara yanıt arama ve yeni sorular sorma , kelimelerin değil düşüncelerin takibini yapma, hikaye haritası stratejisini kullanım sıklıkları cinsiyete göre önemli bir farklılık gösterdiği görülmüştür. Genel istatistiklere bakıldığında kadın sınıf öğretmelerinin bu stratejileri kullanım sıklıklarının daha fazla olduğu görülmektedir. Diğer stratejilerin kullanım sıklıklarının cinsiyete göre anlamlı bir farklılığı olmadığı görülmüştür.Farklı kıdem yıllarına sahip sınıf öğretmenleri Türkçe derslerinde okuduğunu anlama stratejilerini kullanmaktadırlar. Stratejileri kullanmayan öğretmen sayısı çok azdır. Sınıf öğretmenlerinin okuduğunu anlama stratejileriyle ilgili ne tür eğitimler aldıkları ile kıdem yılları arasında anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Kıdem yılı az olan öğretmenler lisansta gerekli eğitimi aldıklarını belirtmişlerdir.Sınıf öğretmenlerinin zihinde canlandırma, altını çizme stratejisini kullanma düzeyleri ile kıdemleri arasında istatistiksel olarak önemli düzeyde fark olduğu belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Okuma, Anlama, Okuduğunu Anlama, Okuduğunu Anlama Stratejileri

The purpose of this thesis to find out the level of using strategy of reading comprension by primary school teachers.The cosmos of this thesis made out by the 145 primary teachers who are on duty in central of Kütahya and the township of Kütahya such as Altıntaş,Aslanapa;Dumlupınar and Hisarcık and the sampling of this thesis makes out 100 primary school teachers in 2011-2012 education years in central of Kütahya , Altıntaş,Aslanapa,Dumlupınar and hisarcık which are the township of Kütahya.In this thesis using a scale modelof a descriptivecase study was prepared by the student .The measure consists of two chapters.In the first chapter there are a study about demographic characteristics of the teachers such as gender and seniority; what kind of education they had about reading comprensıon,whether they feel they are enough for reading comprension or not,thier thoughts about the importance of the readıng comprensıon and what they and their students have a time with when they are studing with reading comprension. In the second chapter of the thesis there are 3 steps for pre- reading stage,there are 6 steps for during reading stage and there are 13 steps for after reading stage.The teacher asked to mark on the alternative such as always sometimes and never to measure how often they use the strategies.In the thesis the following conclusion were reached.The majority of the teachers think that reading comprension strategies are always necessary yet they think that some of the reading passages are not suitable for reading compresion strategies in the text boks furthermore the teachers pointed out that in some cases classes outnumber and there isnt enoug time to use reading comprension strategies.In the pre-reading strategies the most commanly used strategy which is into action the previous informatıon, the starategy which create expectation is used at least.In the during reading strategies the most commanly used strategy is call to answer question and asking new question,the least used strategy is the note taking to the edge of the text.The commonly used strategy in after reading strategies is answer the questions and strategic note taking strategy is used at least.It has been cocluded that training received by the teachers on reading comprension strategies did not differ signifigantly between their gender.Significant differences by gender was observed that use of Mental Picture,search answer for the questions and ask new questions, not follow the word but follow the thoughts,use of frequency map of the story .Looking at the overall statistics were much higher than the frequency of female teachers use these strategies.It is noticed that there is no diffirences in frequency of use of other strategies.The primary school teachers who has different seniority, use reading comprension strategies in Turkish Lessons. There are very few teachers use strategies.There is an important difference between what kind of teachers received traning on reading comprension strategies and their severance.The teachers with less senitory stated that they received the necessary training in the license.There is a significant differences between the classroom teachers levels of revive in the mind,using the strategy of highligting and their seniority.Key Words: Reading, Comprehension, Reading Comprehensıon, Reading Comprehension Strategies.