Çandarlı-Aliağa arasındaki kıyı bölgesinin jeomorfolojisi ve kıyı çizgisindeki değişimler

Abstract

Çandarlı ile Aliağa arasındaki kıyı bölgesini ve yakın çevresini kapsayan bu çalışmada kıyı ve kıyı gerisinde bulunan birimler tek tek ayrılmış ve bu birimler üzerinde görülen morfolojik şekiller tanımlanmaya çalışılmıştır. Kıyı ve kıyı gerisindeki şekillerin oluşmasında rol oynayan iç ve dış güçlerin etkileri ve bu etkiler sonucu ortaya çıkan şekiller jeomorfolojinin ilkeleri (yöntemleri) doğrultusunda incelenmiştir. Yeryüzü rölyef, litoloji, görünüm ve yükseklik bakımından farklılık gösterir. Yer şekillerinin gelişiminde rol oynayan etken ve süreçler de değişkendir. Bu çalışmada özellikle yörede bulunan yer şekilleri, bu şekillerin hangi koşullar altında geliştikleri ve gelişmelerinde rol oynayan etkiler incelenmiştir. Ayrıca farklı tarihlere ait uydu görüntülerinin değerlendirilmesi ile çalışma alanında kıyı çizgisindeki değişimin belirlenmesi de amaçlanmıştır. Araştırma alanı kıyılarının ticaret, liman, turizm ve sanayi alanlarına dönüşmesi araştırma alanının önemini arttırmaktadır.Geçmişten günümüze kadar geçen zaman içindeki morfolojik değişmeler çeşitli kaynaklardan yararlanmak yoluyla açıklanmaya çalışılmış, arazi, literatür ve harita çalışmalarıyla konuya açıklık getirilmiştir. Araştırma alanıyla ilgili yapılan önceki çalışmalar derlenmiş, arazi gözlemleri yapılmış, sahadaki jeomorfolojik oluşum ve gelişmeler, kıyı çizgisi değişimi, insanın kıyı jeomorfolojisine olanetkileri tespit edilerek sonuca gidilmiştir. Yapılan gözlemlerde hem morfolojik değişim ve gelişim hem de insanın yapı üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkileri dikkate alınmıştır.Bunlara dayanarak tez beş bölüm olarak hazırlanmıştır:Giriş bölümünde tez konusunun tanımı yapılmış, konunun öneminden bahsedilmiş, çalışma alanı bir kıyı bölgesi olduğundan birbiri yerine kullanılmasına rağmen aslında farklı anlamlar ifade eden kıyı ile ilgili temel kavramlara yer verilmiştir. Ayrıca kullanılan verilerin özellikleri, çalışmanın amacı, yöntemi konusunda bilgi verilip, konuyla ilgili araştırma alanında daha önce yapılan çalışmaların geniş bir literatür özetine yer verilmiştir.İkinci bölümde, araştırma alanındaki jeomorfolojik şekillere etki eden coğrafi faktörler üzerinde durulmuştur. İlk olarak, araştırma alanındaki litoloji ve tektoniğin ele alındığı yapısal özellikler üzerinde durulmuş, iklim, bitki örtüsü, toprak, hidrografya, dalga ve akıntılar gibi fiziki coğrafya faktörlerinden; sonra da nüfus, yerleşme, ekonomik özellikler ve çevresel sorunları içeren beşeri faktörlerden bahsedilmiştir.Üçüncü bölümde, ana jeomorfolojik özellikler tanıtılmış ve jeomorfolojik ünitelerin süreç içerisindeki morfolojik gelişimleri incelenmiştir. Araştırma alanı Yüksek Alanlar, Alçak Alanlar (Kıyı Gerisinde Bulunan Az Eğimli Yamaçlar), Kıyı Şeridi olmak üzere üç ana jeomorfolojik üniteye ayrılmıştır.Dördüncü bölümde çalışma sahasındaki daha çok beşeri sebeplerden kaynaklanan kıyı çizgisi değişimi, dolgu alanları, dolgu alanlarının kullanım amaçları incelenmiştir.Sonuç bölümünde ise çalışma genel olarak değerlendirilerek elde edilen sonuçlar üzerinde yorum yapılmıştır.

In this study, which covered Çandarlı gulf and its immediate surroundings, the units that are located on coast and backshore were individually separated and morphological units that are seen on these units were determined. The impacts of constructive and destructive forces which played a role in the development of formations on coast and backshore, and the formations that emerged as a result of these impacts were studied in line with principles (methods) of geomorphology. The surface differed in terms of relief, lithology, appearance and height. The factors and processes that play a part in the formation of geographical formations are variable. In this study, we investigated the geographical formations in the region, under what conditions they developed, and the impacts that played a part in their development. We also strived to determine the changes in coastal line by studying satellite images of different time periods. The fact that study area turned into commercial ports and industrial areas increases the importance of the study area.We tried to explain the morphological changes that took place from the past into the present time by using various resources and employing area, literature and map studies. Previous studies that were conducted on study area were compiled, area observations were made, the geomorphologic formations and developments in the area, coastal line changes, the impact of humans on the geomorphology of coast weredetermined to obtain a conclusion. In the observations made, both morphological change and development and the positive or negative impacts of human on structure were taken into account.Based on the above-mentioned, the thesis was prepared as five chapters:In the first chapter of the thesis, the Introduction, the subject of the thesis was defined; the importance of the subject was mentioned; general geographical features of the research area was described; the basic terms pertinent to coast that are used instead of each other but actually signify different meanings were stated as the research area is a coastal region. Furthermore, information was given on the features of the data used and the purpose and method of the study and a broad summary of literature that consists of previous studies conducted in the research area pertinent to the subject was included.In the second chapter, geographical factors that affect geomorphological features were emphasized. Here, we give detailed information on structural characteristics (i.e. lithology and tectonics), climate, waves and currents, vegetation cover, soil types and hydrography. Then population, settlements, economic attributes and present environmental problems were dealt with.Main geomorphologic features were described in the third chapter and morphological developments of geomorphologic units over time were handled. The main geomorphologic units handled are: High Areas, Low Areas (Low Pitched Slopes Backshore), Coastline.In the forth chapter, the coast line change in the study field that is mainly caused by human reasons, fill areas, and usage purposes of fill areas were examined.In the conclusions chapter, the study was assessed generally and comments were made on the results obtained.