Türkiye`de serbest bölgeler ve vergi uygulamaları: Bursa serbest bölgesi özelinde bir değerlendirme

Abstract

Serbest bölgeler, ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla birlikte gümrük ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından gümrük bölgesi dışında kalan yerlerdir. Serbest bölgeler ihracatı arttırmak, yabancı sermaye girişini kolaylaştırmak ve döviz rezervlerini arttırmak gibi ülkelerin ekonomik amaçlarına hizmet eden oluşumlardır. Türkiye?de 1980?li yıllarda ihracata dayalı ekonomik büyüme modelinin bir sonucu olarak ortaya çıkmış bulunan serbest bölge olgusu, yatırımcı yerli ve yabancı tüm firmalara bir takım avantajlar sağlamaktadır.Serbest bölgelere sağlanan bu avantajlar içerisinde firmaların serbest bölgelere yönelmesinde en etkili olanı vergisel avantajlardır. 2004 yılında çıkarılan 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşvikine İlişkin Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun?la Serbest Bölgeler Kanunu (SBK)?da yapılan değişiklik öncesinde serbest bölgelerde vergi, kambiyo ve gümrük mevzuatı hükümleri uygulanmaz ve firmaların faaliyetlerinden elde edilen kazançlar vergi dışı bırakılırken, bu kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte serbest bölgelerde vergisel anlamda köklü değişiklikler yapılarak, vergi kanunları uygulanmaya başlanmıştır. Çalışmada Türkiye?deki serbest bölgelerdeki vergi uygulamaları üzerinde durularak, vergisel düzenlemelerin serbest bölgede yatırım yapan firmaların kararları üzerindeki etkisi ölçülmeye çalışılmıştır. Bursa Serbest Bölgesi özelinde firmalarla görüşülerek anket uygulamaları yapılmış ve yatırım kararlarında vergisel düzenlemelerin önemi ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Türkiye, Türkiye?de Serbest Bölge, Gümrük Bölgesi, Serbest Bölgeler, Vergi, Serbest Bölgelerin Vergilendirilmesi, Bursa Serbest Bölgesi.

Free zones are the places outside the customs zone in terms of the tariff and foreign exchange laws while they are included in political borders of country. Free zones serve the purposes of increasing foreign trade, making foreign investment inflow easier and increasing foreign exchange reserves. Free zones founded as a result of the economic growth based on foreign trade in 1980s provide several facilities to all local and foreign firms.Tax-related facilities are the most efficient factor for the firms in head towards free zones. Before the change made in Free Zones Law with the law no: 5084 on Amendments to Some Other Laws on Investment and Employment Encouragement, tax, foreign exchange and customs rules provisions weren?t applied and the revenue obtained from the firms? operations were tax free. But after this law entered into force, tax-related radical changes have been made in free zones and tax laws have been applied. In this study, tax applications made in free zones have been discussed and the impacts of tax applications on investment decisions of the firms operating in free zones have been tried to be determined. Survey studies have been made by the negotiations with the managers working in Bursa Free Zone and the importance of tax applications on investment decisions have been measured. Key Words: Customs Area, Free Zones, Free Zones in Turkey, Tax, Taxation in Free Zones, Investment Desicions.BursaFree Zone.