Tasarım ilkelerinden uygunluk ve seramik sanatındaki yeri

Abstract

ÖZETTASARIM İLKELERİNDEN UYGUNLUK VE SERAMİK SANATINDAKİ YERİTasarım öğeleri; nokta, çizgi, ışık, leke, doku, ton değeri, renk, yüzey, mekân, biçim, form ve strüktürdür. Tasarım ilkeleri ise tekrar, zıtlık, denge, yön, uygunluk (armoni), koram (hiyerarşi), egemenlik ve birliktir. Güzel sanatlar eğitiminin temelini oluşturan bu öğe ve ilkeler bu çalışma kapsamında farklı sanat disiplinlerinde incelenmiş ve örneklerle açıklanmıştır. Uygunluk, bütünü oluşturan birimler arasındaki uyum ve ahenk olarak tanımlanmaktadır. Bu uyum birimlerin birbirleri ile olan ilişkileri çerçevesinde değerlendirildiğinde açıklanması mümkün olabilir. Bu ilişki nokta, renk, doku ile bazen de tekrar, denge, koram gibi tasarım öğe ve ilkeleri kullanılarak sağlanabilir. Uygunluk, iki veya daha fazla birimin bir araya gelerek bir bütünü oluşturmaları ve o bütün içerisinde erimeleri olarak tanımlanabilir. Uygunluk ilkesi, fiziksel, hizmet, biçim ve üslup uygunluğu olarak sınıflandırılmaktadır. Fiziksel uygunluk, bütünü oluşturan parçaların biçim, ölçü, renk, değer, doku, yön ve aralıkları arasındaki benzerliklere dayanan birlikteliktir. Hizmet uygunluğu, fiziksel olarak benzerlik göstermeseler de, kullanım ve düzenleme bakımından ilişki kurulan birlikteliklere denir. Biçim uygunluğu, işlevsel açıdan ilgileri olmadıkları halde biçimsel olarak uygunluk gösteren birlikteliklerdir. Üslup uygunluğu, sanatçının sanat görüşüne, sanatsal üretimine ve üretimi gerçekleştirirken kullandığı sanat diline kadar geniş bir yelpazede değerlendirilebilinir. Eseri oluşturan öğelerin kendi içlerindeki uyum ve sanatçının eserleri arasındaki tarz bütünlüğü üslup uygunluğunun iki farklı temel alanını oluşturmaktadır. Seramik, ateşin bulunup insanların yerleşik yaşama geçmelerinden itibaren kullanım eşyası ve sanat eseri olarak kendisine yer bulmuştur. Seramik nesnelerin en belirleyici özellikleri, pişirim öncesi şekillendirilebilme özelliği, pişirim sonrası ise elde ettikleri mukavemetidir. Bu tez kapsamında, seramiğin iki temel alanı olan endüstriyel ve sanat seramiği disiplinlerinde uygunluk ilkesi ile ilişkileri irdelenmiş, örneklerle açıklanmıştır. Uygunluk ilkesi perspektifinde modern ve geleneksel yöntemler birlikte kullanılarak estetik ve görsel algılara hitap eden seramik uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Endüstriyel ve sanatsal seramik tasarımlar bu ilke ve öğeler doğrultusunda yapıldığında, tez çalışmasının tasarımcılara kaynak olabileceği umut edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Tasarım, Uygunluk, Seramik, Sanat, Armoni.

ABSTRACTCONFORMITY OF DESIGN PRINCIPLESAND ITS PLACE AT CERAMIC ARTDesign elements; are points, lines, spots, textures, shade values, color, surface, place, form and structure. Design principles are repetition, contrast, balance, direction, conformity (harmony), hierarchy, dominance and unity. These elements and principles are forming the basis of the education in fine arts and have been examined from the different points of art discipline and explained with examples. Conformity is described as a cohesion and harmony between the units constituting a total. If the harmony of these units is evaluated between each other it can be explained. This relationship can be provided by using design elements and principles such as points, color, texture and sometimes also repetition, balance, hierarchy.Conformity can be described as two or more units coming together to form a whole and get lost in whole. The conformity principles are classified as physical, service, forma and style conformity. The physical conformity is a unity based on the similarities of form, size, color, value, texture, direction and intervals between the parts forming the whole. Even if the service conformity is physically not comparable, this can be compared from the point of view of usage and arrangement. Form conformity cannot be compared from the point of view of functionality are conform to the form. The conformity of style can be evaluated on the large scale from the view of art of the artist and art language used during the production. The harmony of the elements creating the work and the integrity of style between the works of the artist are constituting two different basic fields of harmony. Ever since fire was found and human settled down, ceramic has found its place as products used in households and artwork. The most distinctive characteristic of ceramic products is, that they can be formed before firing and that they are resistant afterwards. Within the frame of thesis, two basic fields of ceramic, i.e. conformity to industrial and artistic ceramic disciplines have been examined and explained with samples. Within the conformity perspective modern and traditional methods have been used together to realize and address aesthetic and visual perceptions in ceramic applications. If industrial and artistic ceramic designs are made in accordance with these principles and elements, it is hoped that thesis studies can be used as sources for the designers. Keywords: Design, Conformity, Ceramic, Art, Harmony.