Ağlar Baba`nın hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri

Abstract

Ağlar Baba, Osmanlı'nın son dönemleri olan XIX. ve XX. yüzyılda Bayburt'un Siptoros (Oruçbeyli) köyünde doğmuş ve ömrünü hep bu yörede geçirmiş, önemli bir mutasavvıf, şair ve âlimdir. Ağlar Baba icazetini, Nakşibendi tarîkatı temsilcilerinden olup vefat eden dedesi İrşadî Baba ve Erzincanlı Vehbi Hayyati'nin rûhaniyetlerinden almıştır. Bundan dolayı Ağlar Baba Bayburt'ta Üveysi yolla Nakşibendi tarîkatının hem müridi hem de mürşidi olmuştur.Dedesi İrşâdî Baba'nın yarım bıraktığı manzum Kısas-ı Enbiya adlı eseri tamamlamış, bunun yanında tasavvufî görüşlerini yansıttığı, Tasavvuf Mesnevisi, Ebyat-ı Ağlar Baba ( Ağlar Baba Divanı) ve Tefsir-i İnnaenzelnâ ve Şem'ûn Gâzî Mesnevisi isimli eserler kaleme almıştır. Sevgi eksenli bir tasavvuf anlaşını benimseyen Ağlar Baba, yaşadığı çağda yöresindeki insanları irşâd etmiş, insanların zihinlerinde ve gönüllerinde iz bırakmıştır. Bu çalışmada, Ağlar Baba'nın hayatı, tasavvufî, ilmî, edebî şahsiyeti, eserleri ve tasavvufa dair görüşleri incelenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Ağlar Baba is an important sufi, poet and purchase who was born in Siptoros (Oruçbeyli) village of Bayburt and spent his all life at this region during XIX. and XX. Centuries recent periods of ottoman. Ağlar Baba took his ratification from Erzincanlı Vehbi Hayyati's and İrşadî Baba's numinous characters who was his gradfather and one of the numbers of Nakşibendi cult. Therefore Ağlar Baba became both disciple and guide of Nakşibendi cult.He completed poetic work ` Kısas-ı Enbiya` his grandfather left incompleted, besides that he wrote out some literary works expressed his own sufustic opinious like `Tasavvuf Mesnevisi, Ebyat-ı Ağlar Baba ( Ağlar Baba Divanı) ve Tefsir-i İnnaenzelnâ ve Şem'ûn Gâzî Mesnevisi`. Ağlar Baba adopted a sufistic way of love, showed the true path to people during his age and region and left a trace in people's mind and heart. In this study, the life of Ağlar Baba, his sufistic, scientific and literary character tried to be pointed out by analysing his works and views about sufism.