Öğretmenlerin örgütsel bağlılık davranışları ile okul müdürlerinin etik liderlik davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Uşak ili temel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık davranışları ile okul müdürlerinin etik liderlik davranışları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemektir. Araştırma ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının düzeyi; öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine ilişkin öğretmen görüşlerinin, cinsiyet, öğrenim durumu, okuldaki öğretmen sayısı, okul müdürüyle mesleki ilişki düzeyi, okul müdürüyle arkadaşlık ilişkisi düzeyi; öğretmenlerin örgütsel bağlılık davranışları ile temel eğitim okulu müdürlerinin etik liderlik davranış düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı ortaya konmaya çalışılmıştır.Bu araştırmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Uşak il sınırları içerisindeki Merkez, Banaz, Eşme, Karahallı, Sivaslı Ulubey ve bu ilçelere bağlı köylerde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 175 temel eğitim okulunda 2014 – 2015 eğitim öğretim yılında görev yapan 1669 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklemi oluşturan katılımcılara, Yılmaz (2005) tarafından geliştirilen `Etik Liderlik Ölçeği ` ve Balay (2000) tarafından geliştirilen `örgütsel bağlılık ölçeği` kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programında çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyine ilişkin görüşlerinin ortalaması `Pek çok` seviyesindedir. Örgütsel bağlılık düzeyine ilişkin kadın ve erkek öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Örgütsel bağlılığın, `uyum` alt boyutunda bayanlar lehine anlamlı fark bulunurken, `özdeşleşme` ve `içselleştirme` alt boyutlarına ilişkin öğretmen görüşleri arasında cinsiyet bakımından anlamlı bir fark göstermediği saptanmıştır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile ilgili görüşlerinin öğrenim durumu değişkenine göre `uyum` ve `içselleştirme` alt boyutlarında farklılık görülmezken `özdeşleşme` alt boyutunda ve örgütsel `bağlılık` ölçeğinin tamamında anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Bu farklılığın yüksekokul mezunları lehine olduğu tespit edilmiştir. Okuldaki öğretmen sayısı değişkenine göre ÖBÖ' nün tamamında ve tüm alt boyutlarında anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık ölçeğinin `uyum`, `özdeşleşme`, `içselleştirme` alt boyutları ile tümü bağlamındaki görüşlerinin okul müdürüyle mesleki ilişki düzeyi bakımından anlamlı bir fark gösterdiğini ortaya koymaktadır. Öğretmenlerin ÖBÖ' nün `uyum`, `özdeşleşme`, `içselleştirme`, alt boyutları ile tümü bağlamındaki görüşlerinin okul müdürüyle arkadaşlık ilişki düzeyi bakımından anlamlı bir fark gösterdiği belirlenmiştir. Okul müdürlerinin etik liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bulunan bu ilişki, müdürlerin etik liderlik düzeyleri arttıkça öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin de arttığını göstermektedir.

The purpose of this research is to determine whether there is a significant relationship between the ethical leadership behaviours of the school principals and organisational commitment behaviours of teachers that work in elementary schools in the city of Uşak. Through this study, it is aimed to reveal whether there is a significant relationship between the organisational commitment level of teachers and teachers' organisational commitment behavior and the ethical leadership behaviours of elementary school principals through considering the teachers' views on their organisational commitment levels with regard to their gender, their level of education, the number of the teachers at school, vocational relationship level and friendship level with principal.In this study, relational screening model is used. 175 primary schools which are all bound to the National Ministry of Education in the centre of Uşak city, Banaz, Eşme, Karahallı, Sivaslı, Ulubey towns and the villages of these towns that are within the boundaries of Uşak and 1669 teachers that are on duty in 2015-2016 academic year constitute the universe of the study.`Ethical Leadership Scale` which is enhanced by Yılmaz (2005) and `Organisational Commitment Scale` which is enhanced by Balay (2000) are performed with the participants that constitute the scale. The results are analysed by using SPSS programme.According to the results of the study, the average of teachers' views on organisational commitment is at `A lot` level. No significant difference is stated between the views of male and female teachers concerning their organisational commitment level. While a significant difference is stated for the benefit of females at `adaptation` subdimension of organisational commitment scale, no significant difference is determined regarding teachers' views on `identification` and `internalisation` subdimensions in terms of gender. While no difference is identified on `adaptation` and `internalization` subdimensions according to their level education variable related to teachers' views on organisational commitment, at `identification` subdimension and for the whole organisational `commitment` scale a significant difference is stated. It is confirmed that the difference is for the benefit of the graduates of the High Teacher Colleges (ÖYO). For the whole OCS (Organisational Commitment Scale) and all its subdimensions no significant difference is determined regarding the variable related to the number of teachers at school. Teachers' views on `adaptattion`, `identification` and `internalisation` subdimensions of OCS and for the whole context puts forward a significant difference in terms of vocational relationship level with the school principal. Also, teachers' views on `adaptation`, `identification` and `internalisation` subdimensions of OCS and for the whole context a significant difference is determined in terms of friendship level with the school principal. A positive higher level relationship is explored between the ethical leadership levels of the school principals and teachers' organisational commitment level. This relation indicates that as the ethical leadership level of the principals increases, teachers' organisational commitment levels also increase.