2008 dünya ekonomik krizinin G20 ülkeleri ekonomik performanslarına etkisinin çok kriterli karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi

Abstract

Günümüzde bir ülkenin gücü, ekonomik göstergelerinin düzeyi ile ölçülmektedir. Küreselleşme ile birlikte rekabetin artık iktisadi güç ile yapılıyor olması göz önünde bulundurularak, ekonomik performans ölçümü konusu ele alınmıştır. Ekonomik performans ölçümü konusunun çok kriterli karar verme yöntemleri içerisinde kullanılmasına az sayıda çalışmada rastlanmıştır. Bu nedenle ekonomik performans konusu, özellikle Türkiye'nin ekonomik performansının da elde edileceği bir grup olan G20 ile birlikte ele alınmıştır. Bu çalışmada, 2008 dünya ekonomik krizi dönemindeki, ekonomideki iniş çıkışları yansıtabileceği düşünülen, 2006-2013 yılları arasındaki süreç ele alınmıştır. G20 ülkelerinin ekonomik performansları, 9 iktisadi kriter yardımıyla belirlenmiştir. Dünya ekonomisinin büyük bir bölümünü elinde bulunduran G20 ülkeleri ekonomilerinin, 2008 küresel krizi döneminde ne gibi değişikliklere uğradığı ölçülerek, bu ülkelerin kriz dönemindeki ekonomik hayatlarıyla ilgili yorum yapılmıştır.Çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP (AnalyticHierarchyProcess) ve VIKOR (ViseKriterijumskaOptimizacija I KompromisnoResenje) yöntemi kullanılarak uygulama yapılmıştır. AHP yöntemi yardımıyla, kriterlere ağırlık değeri atanarak, VIKOR yöntemine temel oluşturulmuştur. Çalışmada VIKOR yöntemi, alternatifler arasındaki sıralamayı ve uzlaşık çözümü elde etmeye yaradığı için kullanılmıştır.Uygulama sonucunda G20 ülkeleri içerisinde ekonomik performans açısından ideal uzlaşık çözüm ve alternatiflerin sıralaması, 2006-2013 yılları arasında her yıl için ayrı ayrı elde edilerek yorumlanmıştır.

Nowadays, thepower of a country is measuredbythelevels of economicindicators. Inthisstudy; economicperformance is investigatedbyconsideringthefactthatCompetition is respectivelymadebyeconomicpowerwiththestart of globalisation. Therearelimitedstudies as totheeconomicperformancemeasurementmadewithmulti-criteriadesicionmakingmethods. So in thisstudythesubject of economicperformance has beendiscussed in thesamplingframe of G20 in whichTurkey is included.Thisstudyexaminestheperiodbetween 2006 and 2013, which is thoughttoreflecttheupsanddowns in theeconomyduringthe 2008 worldeconomiccrisis. Theeconomicperformances of the G20 countrieshavebeendeterminedby 9 economiccriteria. The G20 countries' economies, whichhold a largepart of theworldeconomy, havebeenmeasuredbythechanges in the 2008 globalcrisis, andtheeconomic life of thesecountries has beencommented on duringthecrisis.AHP (AnalyticHierarchyProcess) and VIKOR (ViseKriterijumskaOptimizacija I KompromisnoResenje) methodwereusedformulti-criteriadecisionmaking. Withtheaid of the AHP method, theweightvalueswereassignedtothecriteriaandthebasis of the VIKOR methodwasestablished. The VIKOR method in thestudywasusedtoobtaintheorderingbetweenthealternativesandthecompromisesolution.As a result of theimplementation, the ideal settlementsolutionandtheorder of thealternatives in terms of economicperformancewithinthe G20 countrieswereobtainedandinterpretedseparatelyforeachyearbetween 2006-2013.