Mesleki ve teknik eğitim kurumlarında iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına ilişkin yönetici görüşleri

Abstract

Türkiye'de 17 milyondan fazla öğrenci olduğuna göre, yaşları itibariyle de çok hareketli olan öğrencilerimizi görünür görünmez her türlü kazadan korumak, oluşabilecek kazaları öngörerek tedbir almak, eğitim yuvalarını iş sağlığı ve güvenliğine (İSG) göre dizayn etmek büyük bir mesai, bilgi, donamım ve sermaye gerektirmektedir. İşte bu bağlamda bir işveren kabul edilen okul müdürleri ve diğer eğitim yöneticilerinin iş sağlığı ve güvenliğine dair sahip oldukları yeterlilikleri ve görüşleri büyük önem taşımaktadır.Bu araştırmada mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görev yapan eğitim yöneticilerinin (müdür, müdür başyardımcısı, müdür yardımcısı) İSG uygulamalarına ilişkin görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Kütahya il ve ilçelerindeki mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görev yapan eğitim yöneticilerinin İSG uygulamalarına ilişkin görüşlerinin tespiti için yapılan araştırma; nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmada Uşak Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü öğretim üyesi, Kütahya İl MEM İSG uzmanı, danışman ve araştırmacı tarafından geliştirilen tutum anketi ve içinde demografik özellikler testi olan toplam 40 maddelik bir ölçme aracı kullanılmıştır. Daha sonra 4 madde uzman ve araştırmacı tarafından uygunluğu konusunda tartışılıp çıkartılmış ve 36 madde olarak katılımcılara sunulmuştur. Kütahya il ve ilçelerindeki mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görev yapan 45 okul müdürü, 12 müdür başyardımcısı ve 111 müdür yardımcısına uygulanmıştır. Araştırmada veriler betimsel istatistikler, t-testi, ANOVA ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi ile analiz edilmiştir. Ölçme aracı vasıtasıyla toplanan verilerin yüzde, frekans, aritmetik ortalama hesaplamaları için betimsel istatistikler uygulanmıştır. Verilen cevaplar doğrultusunda eğitim yöneticilerinin; iş sağlığı ve güvenliğine dair verilen eğitimlerinin `kısmen` yeterli olduğunu, okullarda/kurumlarda oluşturulan İSG ile ilgili kurulların işlevsel olmadığını, MEB bünyesindeki İSG uzmanlarının sayıca yetersiz kaldığını, mesleki ve teknik eğitim kurumlarının İSG açısından diğer eğitim kurumlarından daha fazla risk taşıdığını ve önemli olduğunu, eğitim kurumlarının İSG ile ilgili ayrı bir bütçesi olması gerektiğini, İSG konusunda `kısmen` yeterli olduğunu, kanuni haklarını `kısmen` bildiğini, koordinatör teknik öğretmenlerin İSG konusunda `kesinlikle` daha yetkin olmaları gerektiğini, İş Kanunu`ndan ve `İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu`ndan `kısmen` haberdar olduklarını, çalıştıkları kurumun depreme dayanıklı olduğunu, İSG açısından fiziki alt yapısının `kısmen` yeterli olduğunu fakat uyarıcı levhaların, acil çıkış kapılarının ve kişisel koruyucu donanımların `yeterli` olduğunu, İSG konusundaki yükümlülükten dolayı öğretmenliğin idarecilikten daha rahat olduğunu ve bu sebeple `kısmen` öğretmenliğe dönmeği düşündüklerini, çalıştıkları kurumlardan da `kısmen` memnun olduklarını düşündükleri tespit edilmiştir. Mesleki ve teknik eğitim kurumu yöneticilerinin İSG uygulamalarına ilişkin görüşleri cinsiyet, idari görev, branş ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermezken mesleki kıdem ve çalışılan yıla göre anlamlı, pozitif yönlü ve düşük düzeyli bir ilişki göstermektedir.

Now that there are more than 17 million students in Turkey, an enormous amount of time, equipment and monetary fund is required so as to protect our students from all kinds of accidents, take measures by anticipating accidents, and design educational institutions in line with occupational health and safety. In this regard, the qualifications and views of the school principals and other education administrators, regarded as employers, concerning the occupational health and safety are very important. This study aimed at determining the opinions of the education administrators (principals, head assistant principals, assistant principals) working in Vocational and Technical Education Institutions regarding the occupational health and safety applications. The study adopts a descriptive survey model in determining the views of educational administrators working in Kütahya province and towns at vocational and technical education institutions regarding occupational health and safety. An attitude scale of a total of 36 items, developed by a faculty member at the Department of Occupational Health and Safety at School of Health of Uşak University, an expert on Occupational Health and Safety at Kütahya Provincial Directorate for National Education, the advisor, and the researcher, was administered to 45 school principals, 12 head assistant principals and 111 assistant principals. The data was analysed through descriptive statistics, t-test, ANOVA, and Pearson product-moment correlation analysis. According to the views of the administrators, it has been found out that the occupational health and safety training is partly satisfactory, the committees at the institutions are not functional, the number of experts is not adequate, vocational and technical education institutions are more risky and more important than in other education institutions, the education institutions should have a separate budget for occupational health and safety, the administrators are partly informed about their legal rights, coordinator technical teachers should definitely be more capable of occupational health and safety, they are partly informed about `Occupational Health and Safety Law`, the education institutions are earthquake-proof, the physical structure of schools are partly adequate but warning signs, emergency exits and personal protective equipment are adequate, being a teacher is more comfortable than being an administrator due occupational health and safety workload and thus they sometimes prefer teaching to being an administrator, and they are partly satisfied with their work places. While the views of vocational and technical education institutions regarding the occupational health and safety do not significantly differ in terms of gender, administrative position, branch, and educational background, there is a significant, positive and low-level relationship in terms of professional seniority and the current year of position.