Ahmet Hamdi Tanpınar`ın üçleme (Mahur Beste-Huzur-Sahnenin Dışındakiler) romanlarındaki son çekim edatlarının işlevsel bakımdan incelenmesi

Abstract

Yüksek lisans tezi olarak hazırladığımız bu çalışmada, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mahur Beste, Huzur ve Sahnenin Dışındakiler romanlarında geçen `son çekim edatları` işlevsel yönden incelenmiştir. Çalışmada romanlardaki edatlar işlevlerine göre sınıflandırılmış ve romanlardan seçilen örnek cümleler üzerinde gösterilmiştir. Her bir son çekim edatı için verilen teorik bilgi ve gösterilen örnek cümle yanında romanlarda geçen edatların sayıları ve kullanım sıklıkları da belirtilmiştir. Romanlardaki edatlar tespit edildikten sonra tasnifi edilmiş ve edatlar tablo, şekil ve grafiklerden yararlanılarak nicel yönden karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma ile hangi edatın hangi romanda kaç kez ve ne sıklıkla geçtiği gösterilmek istenmiştir. Edatların tasnifinde, Muharrem Ergin (2013)'in fonksiyonlarına göre son çekim edatları sınıflandırması esas alınmış ve edatlar o başlıklara riayet edilerek incelenmiştir. Bununla birlikte Ahmet Hamdi Tanpınar'ın romanlarında tarafımızdan tespit edilen edatlar da göz önünde bulundurularak `model tasnife` bazı ekleme ve çıkarmalar da yapılmıştır.Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde edatların tanımlanması yapılmış, edatlara verilen isimler, edatların hangi ölçütlere göre ve ne şekilde sınıflandırıldıkları anlatılmıştır. Bu bölümde edatların farklı isimlerle ve farklı sınıflandırmalarla da karşımıza çıkabilecekleri gösterilmiş ve Muharrem Ergin'in tasnifi ile diğer tasnifler arasındaki benzer ve farklı yönler ortaya konmuştur. Konumuzun son çekim edatları olmasına rağmen bu bölümde daha çok ve daha genel olarak edatlar üzerinde durulmuştur. Böylelikle son çekim edatlarının edatlar konusunun hangi kategorisinde olduğunun görülmesi ve gösterilmesi amaçlanmıştır. İkinci bölümde, ilk bölümdeki genel tanım ve sınıflandırmalardan sonra, işlevlerine göre tasnif ettiğimiz son çekim edatları, son çekim edatı gibi kullanılan isimler ve son çekim edatlarına yardımcı tâbirler incelenmiş ve incelenen her konu başlığının altında Ahmet Hamdi Tanpınar'ın romanlarından seçilen örnek cümlelere yer verilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mahur Beste, Huzur ve Sahnenin Dışındakiler romanlarında kullandığı son çekim edatlarının sayıları tespit edilmiş ve bu sayılar çeşitli tablo, şekil ve grafiklerle sunulmuştur. Çalışma ile Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mahur Beste, Huzur ve Sahnenin Dışındakiler romanlarında kullandığı son çekim edatları işlevsel yönleriyle incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Edat, Son Çekim Edatı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Roman, Muharrem Ergin.

In this study, prepared as a master's thesis, `inflected postpositions` have been studied in terms of function in Ahmet Hamdi Tanpınar's novels Mahur Beste, Huzur and Sahnenin Dışındakiler. In the study, the postpositions in the novels have been classified according to their functions and shown on the sample sentences selected from novels. The number of the postpositions in the novels and the usage frequency of them have been determined along with the theoretical knowledge given and the example sentences shown for each inflectional suffix postposition. Postpositions in the novels have been classified after they have been identified and the postpositions have been compared in terms of the quantitative aspect by using tables, figures, and graphics. By means of comparison, it has been aimed to show how many times, how frequently and in which novel each postposition is used.While sorting the postpositions, the study has been grounded on Ergin (2013)'s classification of postpositions according to their functions and the postpositions have been evaluated by those titles. In addition to this, various additions and removals have also been made in the `model classifications` considering the postpositions detected in Ahmet Hamdi Tanpınar's novels by us.The study consists of three main sections. In the first part, the postpositions have been defined and the names given to the postpositions, according to which criteria and how they are classified have been explained. In this part, it has been shown that the postpositions can come up with different names and different classifications. Similar and different aspects of Muharrem Ergin's classification and other classifications have been revealed. Although our subject is postpositions, adpositions are more and more generally addressed in this section. Thus, it is aimed to see and to show in which category the postpositions are within the subject of the adpositions. In the second part, after the general definitions and classifications of the first chapter, the postpositions classified according to their functions, the names used as postpositions and the auxiliary terms of the postpositions are examined and the example sentences selected through Ahmet Hamdi Tanpınar's novels are given place under each title examined. In the third and last part, the number of the postpositions used in Ahmet Hamdi Tanpınar's novels, Mahur Beste, Huzur and Sahnenin Dışındakiler, were determined and these numbers are presented in various tables, figures, and graphs. In this study, the postpositions in Ahmet Hamdi Tanpınar's novels, Mahur Beste, Huzur and Sahnenin Dışındakiler, have been analyzed in terms of their functional aspects.Keywords: Adposition, Postposition, Ahmet Hamdi Tanpınar, Novel, Muharrem Ergin.