19. yüzyılda İngilizce yazılmış seyahatnamelere göre Anadolu`da sosyal kültürel ve ekonomik hayat

Abstract

Tez çalışmasında 19.yüzyılda çeşitli nedenlerle Anadolu coğrafyasını ziyaret eden seyyahların İngilizce yazılmış ya da farklı dillerden İngilizceye çevrilen seyahatnameleri incelenmiş ve onların gözünden Türkler ile gayrimüslim tebaanın sosyal, kültürel ve ekonomik özellikleri ile bu alanlarda gerçekleştirdikleri faaliyetler hakkında bilgi verilmiştir.Bilinmeyeni keşfetme arzusuyla yola çıkan kâşifler, inançlarını farklı kıtalarda yaymak isteyen misyonerler, mesleki çalışmalar yapmak için diyar diyar gezen bilim adamları ve savaş ortamında görevleri gereği yola koyulan askerler, 19.yüzyıl genelinde olmakla birlikte özellikle ikinci çeyreğinden itibaren Osmanlı coğrafyasına rağbet göstermişlerdir.İngiliz, Amerikan, Fransız, İtalyan ve farklı milletlerden birçok seyyah, ülkelerinin Türkiye ile olan ilişkileri ve dini inançlarını da göz önünde bulundurarak bazen objektif olamasalar da, bu çalışmada 115 seyyahın verdiği bilgiler dâhilinde çoğu konu üzerinde genellemeler yapmak mümkün olmuştur.Seyyah ve seyahatnameler üzerine notlar ile seyyahların biyografileri tezin birinci bölümünü oluştururken, seyyahların Anadolu'ya gelme süreci, deneyimleri ve halkın kendilerine karşı sergiledikleri tutumlara ikinci bölümde yer verilmiştir. Toplamda beş bölümden oluşan tezin diğer bölümlerinde ise sosyal kültürel ve ekonomik hayat başlıkları altında Anadolu'daki durum, seyyahların gözünden yansıtılmaya çalışılmıştır.

In this thesis, itineraries written or translated into English of travellers who paid visits to Anotilia in 19th century for different reasons have been studied and therefore information about social, cultural and economical life of Turks and non-muslims was given.Explorers who move abroad to find unknown, missioneirs that try to put across their beliefs to distant people, scientists that organise tours to make professional improvements and soldiers who have to leave their land for the sake of their duty, Turkey became popular for these especially in the second quarter of 19th century.English, American, French, Italian and many more travellers, due to both their countries' relations with Turkey and religious beliefs, could not become objective in their evaluations. But considering the findings in the notes of 115 travellers, it is strongly possible to generalise some topics.While notes on travellers, their writings and their biographies form the first chapter of the thesis, the process of their voyage, experiences and the behaviours of natives towards them fall into the second one. Comprised of five chapters; social, cultural and economical state of Anatolia in 19th century were reflected in the remained parts.