Şeyh Bedreddin Simavi ve tefsirdeki metodu

Abstract

Osmanlı Devletinin en kaotik dönemi olarak bilinen fetret devrinde (1402-1413) yaşayan ve zamanının en iyi yetişmiş âlimlerinden sayılan Şeyh Bedreddin hakkında çok sayıda eser kaleme alınmıştır. Bu eserlerin çoğunluğunda, büyük bir ilim adamı olduğu ortaya konan Şeyh Bedreddin Osmanlı padişahlarından Mehmet Çelebi'ye karşı gerçekleştirmiş olduğu iddia edilen isyanı ile tanınır. Kanaatimiz odur ki, yaşadığı kargaşa ortanmına rağmen, hayatına, her biri diğerinden daha değerli, kırka yakın eser sığdıran Şeyh Bedreddin'in bu yönü, gerçekleştirdiği iddia edilen isyan hareketinin gölgesinde kalmıştır.Şeyh Bedreddin'in ilmi yönünü ortaya koymak amacıyla Osamanlı'nın son dönemleri de dâhil ''Vâridât'' adlı esrine yazılan şerhlerin dışında bir eser ortaya konulmamıştır. Sevindirici olan durum, son dönemde bu alandaki eksikliği giderici bir takım adımların atılmış olmasıdır. Bu maksatla Kültür Ve Turizm Bakanlığı tara-fından Şeyh Bedreddin'in, yargılanma usulüne dair kaleme aldığı ''Camiu'l Fusu-leyn'' adlı eseri Prof. Dr. Hacı Yunus Apaydın önderliğindeki heyet tarafından iki cilt halinde neşredimiştir. Yine bu alanda Ali Kozan'ın Şeyh Bedreddin'in Düşünce Tarimizdeki Yeri ve Ayhan Hira'nın Şeyh Bedreddin Bir Sûfî Âlimin Fıkıhçı Olarak Portresi adlı eserleri günümüze kazandırılmışır.İslam Hukuku alanında yazmış olduğu ''Camiu'l Fusuleyn'' in yıllarca Os-manlı medreselerinde okutulmuş olması, diğer taraftan günümüz Hanefî fıkhının en muteber kaynaklarından ''Reddü'l-Muhtar''ın müellifi İbn-i Âbidin (1784/1836) tarafından 650 kez, İbn-i Nüceym'in (ö.1596 m) ''Bahru'r-Râık'' adlı eserinde 350 def'a bu eseri kaynak olarak göstermesi Şeyh Bedreddin'in hem ilmi kudretini ve yeteneğini, hemde amelî ve itikâdî yönden ne kadar güvenilir olduğunu gösteren bir delil olarak yeterli olacağı kanaatindeyiz. Zira yaşadığı çağda, kendilerinden önce yazılmış Keşşâf ve Kâdî Bedâvî tefsirine Hâşiye yazmaktan öte gidilemediği görül-mektedir. Şeyh Bedreddin İşte böyle bir dönemde, İznik'te yaşadığı sürgün hayatının sıkıntılarına aldırmadan, Nûrü'l Kulûb gibi iki ciltlik özgün bir tefsir ortaya koyabil-miştir. Şeyh Bedreddin'in Hukukçu oluşunun yanında iyi de bir müfessir olması ge-rektiği düşüncesiyle şimdiye kadar ortaya çıkarılmamış olan tefsirci yönünü de ortaya koymak amacıyla bu çalışmamızı yapmaya karar verdik. Âyetü'l-Kürsî tefsirinden ve elimizde bulunan Vâridât isimli kitabında bulunan âyetlere yaptığı yorumlardan yola çıkarak, bu çalışmamızı gerçekleştirdik. Umarız ki bu çalışmamız Şeyh Bedreddin'in Nûrü'l Kulûb adlı tefsirinin de gün yüzüne çıkarılmasıyla, bu alanda yapılacak daha güzel çalışmalara öncülük eder.Anahtar Kelimeler: Şeyh Bedreddin, Tefsir, Te'vil, Âyetü'l-Kürsî, Vâridât.

During the fetret period (1402-1413), which is known as the most chaotic pe-riod of the Ottoman State, many works were written about Sheikh Bedreddin, one of the best-educated scholars of the time. The majority of these works are about his uprising claimed to have been carried out against the Ottoman sultan Mehmet Çelebi of Sheikh Bedreddin, who is considered to be a great scholar. Apparently, despite the turmoil he has experienced, Sheikh Bedreddin wrote books close to forty, each of them more important than the other, but these works remained in the shadow of the alleged revolt.No other work has been published except for the commentaries written on Varadat, including the last epochs of Ottaman period, aimed at revealing the scien-tific direction of Sheikh Bedreddin. It is good that a number of steps have been taken to remove the shortcomings in this area. For this purpose, Sheikh Bedreddin's trial in the court `Camiu'l Fusuleyn` was published by the Ministry of Culture and Tourism, It was published in two volumes by Hajj Yunus Apaydın. Also in this area Ali Kozan's works of Sheikh Bedreddin's Place in the History of our Thought and Ayhan Hira's works named Şeyh Bedreddin's Picture as a Fakih`.We have put forward this work in order to show his exegetic side of Sheikh Bedreddin due to the absence of any work in this field.Camiul Fusuleyn, which has been written in the Ottoman schools for many years, has been taught 650 times by the author, Ibn al-Adbid, who is one of the grea-test sources of Hanafi jurisprudence, and Ibn al-Nuqym, in Bahru'r-Râık, 350 times as the source of this book, we believe that Sheikh Bedreddin will be sufficient both as a proof of the magnitude of the scientific knowledge and of the stability in the practical and the theoretical direction. It is seen that in the age when they lived, they could not go to the commentary of Kashqaq and Kâdî Beydâvî, written before them-selves, At such a time Sheikh Bedreddin , without considering the troubles of his exile life in Iznik, was able to reveal an original commentary in two volumes, like Nurü'l Kulüb. We decided to do this work in order to reveal the interpretation of Sheikh Bedreddin, who has not been discovered until now, thinking that it should be a good commentator besides being a legal person. We made this work out of the in-terpretations made by the verses found in the book titled Vâridât, which is found in the exegesis of Âyetü'l-Kürsî and in our presence. We hope that this work will lead more beautiful works to be done in this area with the release of Sheikh Bedreddin's commentary, Nurü'l Kulûb.Key words: Sheikh Bedreddin, Commentary, Te'vil, Âyetü'l-Kürsî, Vâridât.