Nâşid divanı bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü

Abstract

ÖZETNÂŞİD DİVANIBAĞLAMLI DİZİN VE İŞLEVSEL SÖZLÜĞÜKadriye Beyza SEBÜKTAYTürk Dili ve Edebiyatı Anabilim DalıUşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018Danışman: Dr. Öğr. Üyesi. Ramazan BARDAKÇI18. yüzyıl sosyal, siyasi ve ekonomik alanda sıkıntıların ve gerilemenin yaşandığı bir dönem olmasına rağmen sanat ve edebiyat alanında gelişmeye devam etmiş ve edebiyatımızın doruğa çıktığı bir dönem haline gelmiştir. Asrın başında Nedim, sonunda Şeyh Galib gibi iki büyük şairin edebiyata olan katkılarının yanı sıra Necîb mahlasıyla şiirler yazan III. Ahmed ve İlhâmî mahlasıyla şiirler yazan III. Selim'in sanata ve sanatçıya verdikleri önemle birlikte şiir de olgunluk seviyesine erişmiştir. Şair kadrosu bakımından oldukça zengin olan bu dönemde Nâşid, Enderunlu bir şair olarak yer almaktadır. Enderunda hattat ve şair olmak üzere eğitim alan Nâşid devrinde övgüyle karşılanmıştır. Bu çalışmada Nâşid'in Divanı'nın `Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğünü` hazırlayarak şairin sözvarlığının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Klasik edebiyatın günümüze aktarımında önemli bir proje olan bu sözlük çalışmasıyla şairin kullandığı kelimelerin bağlama göre değişimi ortaya konmuştur. İki bölümden oluşan tezin ilk bölümünde, internet ortamında Nâşid Divanı'nda bulunan kelimelerin anlamları, kullanıldıkları bağlamlarla birlikte TEBDİZ sistemine girilmiş ikinci bölümünde de Divanın genel bir değerlendirmesi yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Nâşid, Divan, Bağlamlı Dizin, İşlevsel Sözlük

ABSTRACTNAŞİD'S DİVANCONCORDANCE AND FUNCTIONAL DICTIONARYKadriye Beyza SEBÜKTAYDEPARTMENT of TURKISH LANGUAGE AND LITERATUREUŞAK UNIVERSITYINSTITUTION OF SOCIAL SCIENCES,2018ADVISOR: Asst. Associate Professor Ramazan BARDAKÇIEven though the 18th century is a period when some problems and regression were experienced in social, political and economical areas, it kept on developing in art and literature areas and it became a peak for our literature. The poem has reached to its maturity level by the contributions of two great poets Nedim and Şeyh Galib as well as the importance given to the art and artists by Ahmed III, who wrote poems with the pen name 'Necib', and by Selim III, who wrote poems with the pen name 'İlhami'. Naşid has a place as an 'Enderun' poet in this period which is very rich in terms of poets. Naşid, who received education for calligraph and poem, was praised at his time.It is aimed to reveal the vocabulary of the poet by preparing 'Concordance and Functional Dictionary' of Naşid's Divan in this study. The change of the words that the poet used according to the context are presented with this dictionary study which is an important project for the transfer of classical literature to present. The thesis has two parts; the meaning of the words and the context that they were used at Naşid's Divan are uploaded online to the TEBDİZ system at the first part, a general evaluation of the Divan is made in the second partKey Words: Nâşid, Divan, Concordance, Functional Dictionary