Yükseköğretim kurumları döner sermaye işletmeleri bütçe yapısı ve işleyişi: Uşak Üniversitesi döner sermaye işletmesi örneği

Abstract

Küreselleşen dünyada rekabetin artması ile özel teşebbüslerin yanında kamu kurumlarının da rekabete katılma zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda faaliyet gösterecek kurumlara bağlı olarak kurulacak döner sermaye işletmeleri için bütçe kavramı önemli bir yere sahip olacaktır. Maliyet unsurlarının planlanarak bütçelerin hazırlanıp uygulamaya alınması gerekecektir. Bir süreç olarak ele alınan bütçe işlemleri, rekabet için tek başına yeterli olmamakla birlikte döner sermaye işletmelerinin yeniden yapılandırılması konusuyla ilgili düzenlemelerin de varlığına ihtiyaç olacaktır. Bu açıdan ortaya konulan düzenlemeler genel sorunların tamamına yönelik olmadığından gerçekleştirilecek değişikliklerin akabinde dikkate alınmayan noktalarda sorunların yaşanmasına devam edilecektir. Döner sermaye işletmelerinin tekrardan yapılandırma düzenlemeleri genel anlamda mali süreçlerle ilgili çalışmaları içermektedir. Bu işletmelerde idari anlamda düzen ve iş akışları ile ilgili problemlere çözüm sunabilecek herhangi bir düzenlemeye ait çalışma ortaya konulmamıştır. Bu çalışmanın amaçlarından biri Yükseköğretim Kurumu olan Uşak Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesinin bütçe yapısının ortaya konması, 2013-2017 mali yılları arasındaki bütçe tahminleri ile bütçe gerçekleşmelerine ait verilerin karşılaştırılması, başarı oranlarının hesaplanması sonucunda performansının ölçülmesidir. 2003 yılında yasalaşarak yürürlük tarihi 2006 yılı olan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ile yeni tanımlamalar yapılmış ve kavramlar belirlenmiştir. Adı geçen kanun kapsamında döner sermayeli işletmelerin yeniden düzenlenmesine ait çalışmalar sürmektedir. Çalışmalar dahilinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunun döner sermaye konulu maddelerinin 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu doğrultusunda revize edilmesi zorunluluk haline gelmiştir.Uşak Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesinin hazırladığı bütçenin; ekonomik kodları itibariyle basit yapıda, potansiyel etkilere açık bir bütçe olduğu görülmüştür. 2013-2017 mali yılarına ait beş yıllık tahmini bütçe verileri ve gerçekleşen bütçe verileri kullanılarak bunlar arasındaki ilişkiler bir takım oranlamalar yardımıyla incelenmiştir. Değerlendirmeye esas bütçenin her geçen yıl daha da geliştiği ancak tahmin edilen bütçenin gerçekleşen bütçe ile karşılaştırıldığında başarı oranın düşük olmasıyla birlikte bütçe performansının da düşük olduğu yapılan tespitler arasında yer almaktadır. Ayrıca adı geçen birimdeki çalışanlarla mülakat-görüşme tekniği kullanılarak görüşme sorularına cevaplar alınmış olup literatürle ilişkilendirilerek çalışmamız sonuçlandırılmıştır. Bunun yanı sıra üniversitelere bağlı olarak kurulan döner sermaye işletmelerinin yönetim, örgüt yapısı ve işleyişi yetki sorumluluk paradigmasında açıklanmıştır.

With the increasing competition in the globalized world, public institutions as well as private enterprises have compelled to participate in the competition. In this context, budget concept will be important for revolving fund enterprises to be established depending on the institutions that will operate. Cost elements will be planned and budgets will need to be prepared and implemented. The budgetary transactions considered as a process will not be sufficient for competition, but there will be a need for arrangements regarding the restructuring of revolving fund enterprises. Since the arrangements put forth in this respect are not intended for all the general problems, problems will continue to occur at points that are not taken into consideration. The restructuring arrangements of revolving capital enterprises generally involve studies on financial processes. In these enterprises, the study of any regulation that can provide solutions to the problems related to the administrative order and workflows has not been put forward.One of the objectives of our study is to reveal the budget structure of Uşak University Revolving Fund, which is a higher education institution. In 2003, the Law No. 5018 on Public Financial Management and Control, which was enacted and enacted in 2003, introduced new definitions and defined concepts. Within the scope of the aforementioned law, works on the reorganization of revolving funds have been continuing. Within the scope of the studies, it has become a necessity to revise the articles on the revolving fund of Higher Education Law numbered 2547 in accordance with the Public Financial Management and Control Law No. 5018.The budget prepared by Uşak University Revolving Fund; It has been observed that there is a simple structure in terms of economic codes and open to potential effects. The five-year estimated budget data of the fiscal year 2013-2017 and the actual budget data were used to evaluate the relations between them with the help of some ratios. The budget based on the assessment is improved every year, but the budget is also low when the estimated budget is low compared to the actual budget. In addition, the interviews with the employees in the said unit were interviewed and interviews were answered and the study was concluded with the literature. In addition, the management, organizational structure and functioning of the revolving fund enterprises established by universities are explained in the paradigm of authority responsibility.