Ortaokul 5,6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yeralan haber metinlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Günümüzde kullanımı hızla artan haberleşme araçlarındaki bilgilertoplumu yönlendirmekte, gündemi biçimlendirmektedir. En çok da eleştireldüşünme becerisi daha yeni gelişmekte olan çocuklar, bu haberleşmearaçlarından çok fazla etkilenmekte ve kolay bir biçimdeyönlendirilebilmektedir. Haberleşme araçlarının toplumu yönlendirmedekigücünün anlaşılmasıyla bu gücün olumsuz kullanımındankaynaklanabilecek durumları azaltmak ve haberleşme araçlarının kötüyekullanılmasına engel olmak için tüm eğitim dünyasında medyaokuryazarlığı önem kazanmıştır.Bu araştırmanın amacı, Türkçe derslerinde yaygın olarak kullanılanhaber metinlerinin neler olduğunu, bu metinlerin Türkçe ders programıylanasıl ilişkilendirildiğini ve ortaokul 5, 6,7 ve 8. sınıf Türkçe ders ve çalışmakitaplarındaki haber metinlerinin sayısını ve dağılımını belirlemektir.Araştırma kapsamında ortaokul 5, 6,7 ve 8. sınıf düzeyinde her sınıfiçin Millî Eğitim Bakanlığı tarafından önerilen farklı yayınevlerine ait üçadet ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabı incelenmiştir. Ayrıca öğrencikitaplarında olmayan ama öğretmen kılavuz kitaplarında yer bulan dinlemebecerisine yönelik haber metinlerine de ulaşılmıştır. Buna ek olarakaraştırmada her sınıf kademesinde MEB Yayınevi en sık kullanılan kaynakolduğu için incelenmiş; diğer yayınevlerinin seçimindeyse MEB tarafındanIVönerilmesine ve olabildiğince farklı yayınevlerine ait kaynaklarıtarayabilmek, geniş bir örnekleme ulaşmak amacıyla aynı yayınevininfarklı sınıf kademelerinde de kullanılmamasına dikkat edilmiştir. Habermetinlerini en çok kullanan ders kitapları tespit edilmiş ve bu habermetinlerinin kullanıldığı temalar tasnif edilmiş, hangi becerileri geliştirmekamacıyla haber metinlerinin kullanıldığı incelenmiştir.Ayrıca medya bilgisinin doğruluğu konusunda medya okuryazarlığıprogramları arasında `bilgiye ulaşma, birinci elden ve ikinci eldenkanıtların ayrımı, olguyu görüşten ayırt etme, bakış açısını fark etme vekalıp yargıyı fark etme` gibi becerilere yönelik etkinlik sayılarınabakılmıştır. Sonuç olarak en çok haber metinlerine yer veren yayınevininMEB' in kaynakları olduğu, haber metinlerinin ders başlarında ilgiyiçekmek için konuşma becerisine yönelik, genellikle çevre ve teknoloji ileilgili temalarda kullanıldığı anlaşılmıştır. Bu araştırma sonucunda eldeedilen bulgular haber bilgisinin gerçekliği konusunun öğretimine veeleştirel düşünme becerisine yönelik olarak kullanımına gereken önemverilmediği şeklinde yorumlanabilir. Bu bulgular sayesinde gerek eleştirelokuma alanında gerekse Türkçe öğretimi özelinde medya okuryazarlığınadair ve gelecekte yapılabilecek incelemeler için öneriler verilmiştir.

The aim of this research is to determine what news texts arecommonly used in Turkish lessons, how these texts can be related to theTurkish lesson schedule, and the number and distribution of news texts inthe 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish lessons and workbooks.The information in communication tools that are increasingly usednowadays guides the society and forms the agenda. Children with morecritical thinking skills are much more influenced by these communicationtools and can be easily manipulated. Media literacy has gained importancein the whole education world in order to understand the power ofcommunication tools to understand society's power and to preventsituations that may arise from the negative use of this power and to preventabuse of communication tools.In this research, it was investigated which topics and how the newstexts in primary school 5th, 6th, 7th and 8th class Turkish textbooks tookpart in activities. At the time of the examination, texts and workbooks ofeach grade level proposed by the Ministry of National Education wereselected and news texts were identified, and the texts in question wereclassified according to their theme. In the textbooks, the skill areas specificto the Turkish language in which the news texts are used are examined andthe differences in the use of the news texts of the publications showingalternatives by using the text books belonging to more than one publishingVIhouses are revealed in the research. In this study, the distribution of newstexts which are common in Turkish lessons in 8 themes.In addition, media literacy programs on the accuracy of medialiteracy programs, ve access to information, distinction between first-handand second-hand evidence, distinguishing the phenomenon from sight,recognizing the point of view and recognizing the stereotype ulaşma wereexamined. As a result, it is understood that the publisher, which containsthe most news articles, is the sources by the Ministry of National Education,and that the news texts are used for the ability to speak in order to attractattention at the beginning of the lesson, generally in themes related toenvironment and technology. The findings obtained from this research canbe interpreted as not giving importance to the use of the reality of newsinformation for its teaching and critical thinking skills. Thanks to thesefindings, recommendations have been given for media literacy, both in thefield of critical reading and in the teaching of Turkish, and for futureinvestigations.