Muş İli ve bağlı ilçelerde (Muş Merkez-Varto-Bulanık-Malazgirt-Korkut-Hasköy) tarihi mezar taşları (Tespit-transkript-değerlendirme)

Abstract

Bu çalışmada Muş ilinde geniş bir alanı kapsayan geleneksel sanat abideleri arasında yer alan mezar taşları incelenmektedir. Çalışma Muş ili ile Hasköy, Bulanık, Korkut, Malazgirt ve Varto ilçeleri, belde, köy ve mezralarını kapsayan yüzey alan çalışmasıdır.Bu çalışma Muş ilinin tarihi ve kültürel yapısı bağlamında mezar taşlarının Türk sanat tarihi içindeki önemini ele almış ve bu çerçevede günümüze kadar sağlam gelebilmiş baş, ayak ve sandukalardan oluşan incelenmeye değer tüm mezar taşlarını kapsamaktadır. Ulaşılan ve incelenmeye değer görülen mezar taşları, kapsamlı değerlendirmeye alınmış, fotoğrafları çekilmiş ve tasnif edilmiştir. Mezar taşlarının incelenmesi sonucunda bölge insanı açısından önem arz eden şehit, âlim, şeyh ve zat diye bilinen kişilerin kimlikleri ortaya çıkarılmıştır. Mezar sahibinin dünya hayatına ilişkin bilgilerine ulaşılmış, mezar taşlarının yüzeyinde bulunan süsleme unsurları değerlendirilmiş ve mezar yapımında kullanılan mazlzemeler ortaya konulmuştur. Mezar yapımında kullanılan taşların genellikle yöreye özgü taşlar oluğu anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Muş, tarihi mezar taşları, yazı, süsleme, teknik.

Historical tombstones in the provinces of Mus and Must which are representations of the mortal world and concrete masterpieces of our tradition have greatly expanded our work to date with the changing areas of settlement. For this reason, a surface area study consisting Mus, and it's provinces' which are Haskoy, Bulanık, Korkut, Malazgirt and Varto districts, towns and villages, was conducted. Since any scientific work related to the historical tombstones in Mus and its provinces has not been done and because this study is essential all of the tombstones are examined including the head, the foot and the sarcophagus which were able to arrive as robust till today. Especially knowing the identity of the martyrs, sheikhs in the tombstones found in the region which is important for the people of the region, discovering the knowledge of the grave owner's world life, examining the decoration elements on the tombstones and lastly documenting these mentioned elements as catalogs are important elements of our work.Keywords: Mus, historical, grave, stones, article, ornament, technical.