Terapötik etkili bazı gıdalar ve kullanım alanları

Abstract

Bitkilerin hastalıkların tedavisinde kullanılmasına ait ilk yazılı kanıtlar beş bin yıl öncesi, erken dönem Çin, Hint ve Yakındoğu medeniyetlerine kadar uzanmaktadır. Fitoterapi bitkilerle tedavi anlamına gelmekte ve çoğunlukla da hastalıkların önlenmesinde kullanılmaktadır.Tarihsel açıdan bakıldığında fitoterapinin tıp bilimine ve geleneksel tıp kurallarına alternatif olarak geliştiği değil, tıp biliminin ve kurallarının fitoterapiye alternatif olarak geliştiği görülmektedir. Bu kapsamda terapötik etkili gıdalar, iyileştirici etkisi olan gıdalar anlamında kullanılmaktadır. Tedavi amaçlı kullanılan çiçek, tohum, yaprak gibi bitki organlarına ise ?drog? adı verilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tanımlamasına göre ?bitkisel ilaç?; aktif içerik olarak bitkilerin toprakaltı veya topraküstü kısımlarını (çiçek, kabuk, kök, meyve, tohum, yaprak vb) veya başka bitkisel materyali veya bunların kombinasyonunu ham halde veya bitkisel preparatlar halinde taşıyan, günümüz ilaç endüstrisi teknolojisinin tüm gerek ve kurallarına uygun olarak hazırlanmış, bitmiş ve etiketlenmiş tıbbi ürünlerdir. Teknolojideki gelişmelerle bitkilerden etken maddelerin elde edilmesi ve zaman zaman sentetik türevlerinin yapılmasının hız kazanmasına rağmen, halen bitkisel ilaçlar tedavide kullanılmaktadır. WHO , özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki halkın yaklaşık % 80'inin ?geleneksel tıp? (alternatif tıp, halk tıbbı, resmi olmayan tıp) bilgilerini kullandığını bildirmektedir. Ülkemizde çeşitli bitkilerden değişik yöntemler ile elde edilen ekstraktlar birçok hastalığın tedavisinde ayrıca kozmetik ve tekstil gibi değişik sanayi kollarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmayla ülkemizde yetiştiriciliği ve kullanımı oldukça yaygın olan ceviz, hardal, ısırgan otu, kekik, kereviz, melisa yaprağı (oğul otu), okaliptus, rezene, zerdeçal ve sarımsak gibi bazı terapötik etkili gıdalar hakkındaki bilgilere yer verilmesi amaçlanmıştır.

Written evidences of herbs usage in healing the diseases date back to ancient China, Indian and The Near East civilizations five thousands years ago. Phytotherapy means recovery with herbs , its more commonly used for preventing from illness.When considered in terms of history, phytotherapy hasn?t developed as an alternative to the medical science and medical principles, but medical science and medical rules have developed as an alternative to the phytherapy. Therapeutic food describes the food with healing effect. Plant organs such as flower, weed, leaf used in therapy is called ?drug?. According to the definition of WHO (Wold Health Organization), ?herbal medicine? is the medical product which carries the undersoil or surface parts (such as flower, bark, weed, leaf) of the herbs or another herbal material or a combination of these as row or herbal preparats, and is prepared, completed, and labelled in accordance with requirements and principles of the technology of recent medical industry. Although obtaining active substances and making time and time synthetic derivates has accelerated with the technological advancements, herbal medicines are still used in therapy. WHO states that 80% of the people in the especially developing countries applies the ?traditional medicine? (alternative medicine, folkloric medicine, informal medicine) data. In our country, extracts of herbs which are obtained from the flowers, leaves, bark or other parts of various plants are used in many types of illness and in many different industrial sectors such as textile and cosmetics. In this study, the given information is about therapeutic effects and uses of walnut, mustard, stinger, thyme, celery, herba lippiae (bee balm), eucalyptus, fennel, turmeric and garlic which have common use in Turkey.