Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki halk edebiyatı metinlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi

Abstract

Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan halk edebiyatına ait metinlerin değerler eğitimi açısından incelendiği bu çalışmada, 2005 – 2006 Eğitim öğretim yılından başlayarak 2018-2019 Eğitim Öğretim yılına kadar okutulan Türkçe ders kitaplarından toplam 29 ders kitabı incelenmiştir Betimsel nitelikte olan bu araştırmada doküman incelemesi ve tarama tekniği kullanılmıştır. Çalışmada MEB, Ders Destek, Eksen, Başak, Ez-De, Dörtel, Cem, Ada, Pasifik, FCM, Gizem, Evren, Doku, Koza, Enderun yayınları Türkçe Ders Kitapları ele alınmıştır.Ders kitaplarındaki halk edebiyatı metinleri adil olma, aile birliğine önem verme alçakgönüllülük, bağımsız ve özgür düşünebilme, cesaret-liderlik çalışkanlık, doğruluk- dürüstlük Dostluk, empati, estetik duyguların geliştirilmesi, fedakârlık. Hoşgörü‐ duyarlılık, iyimserlik, iyilik yapmak, kültürel mirasa sahip çıkma, misafirperverlik, nazik olmak, özgüven, paylaşımcı olmak, saygı, selamlaşma, sevgi, sorumluluk, şefkat - merhamet, temizlik, vatanseverlik değerleri olmak üzere Talim Terbiye Kurulu'nun belirlemiş olduğu MEB Değerler Eğitimi Yönergesi'nde yer alan 27 değer içerisinde taranmıştır. Ayrıca MEB tarafından uygulamada yaşanan sıkıntıların bir ölçüde bertaraf edilebilmesi ve ders öğretim programları arasında birliktelik sağlanabilmesi düşüncesiyle ders farkı gözetilmeksizin bütün ders öğretim programlarında ortak olmak üzere adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik olmak üzere 10 kök değerler tespit edilmiştir. Bu araştırmada metinler bu 10 kök değer açısından da taranmıştır. İncelenen kitaplar yıllara göre gruplandırılarak tablo şeklinde analiz edilmiştir. Araştırmacı tarafından tespit edilen değerler, uzman görüşlerine de başvurularak neticelendirilmiştir. Buna göre incelenen ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki halk edebiyatı metinlerinde toplam 318 değer bulunmuştur.İncelenen 29 ders kitabı içerisinde halk edebiyatına ait toplam 120 metin tespit edilmiştir. Bu bulgulara göre, Türkçe ders kitaplarında Halk Edebiyatı metinlerine yeterince yer verilmediği görülmüş, incelenen Halk Edebiyatı metinlerinde ise en çok tespit edilen değerlerin sevgi (64), vatanseverlik (44), dostluk (23), cesaret-liderlik (21), yardımseverlik (16) ve saygı (16) değerleri olduğu tespit edilmiştir. Ders kitaplarındaki metin sayıları ve tema isimleri yıllara göre farklılıklar gösterdiği tespit edilmiş bunun sonucunda ise yıllara göre bulunan değerlerde farklılaşma olduğu gözlemlenmiştir.

In this study that Folk literature texts ,existing in Secondary school textbooks are analysed on the basis of value education, 29 textbooks taught from 2005-2006 academic year to 2018-2019 are examined. In this descriptive study , Document analysing and scanning techniques are used. In the study , MEB, Ders Destek, Eksen, Başak, Ez-De, Dörtel, Cem, Ada, Pasifik, FCM, Gizem, Evren, Doku, Koza, Enderun publishing Turkish Language textbooks are evaluated. Folk literatüre texts in textbooks are scanned in terms of these 27 values that are Tolerance, sensitivity, optimism, goodness, cultural heritage, hospitality, kindness, self-confidence, sharing, respect, greeting, love, responsibility, compassion, cleanliness, patriotism placing in MEB Values Education Directive. Additionally, 10 root values including justice, friendship, honesty, self-control, patience, respect, love, responsibility, patriotism, philanthropy are identified in order to eliminate the problems experiemced in practise and provide a unity among the course curriculas. In this study text are scanned considering these 10 values, too. The scanned books were grouped according to years and analysed as tables. The values determined by the researcher were concluded by referring to expert opinions. With reference to this, 318 values in total has been detected in analysed Secondary School Turkish Language textbooks. 120 texts in total belonging to folk literatüre were determined in examined 29 textbooks. These findinngs shows us that Folk Literature texts aren't sufficiently placed in textbooks. And, it has been detected that the most determined values are love (64), patriotism (44), friendship (23), courage-leadership (21), helpfulness (16) and respect (16). It was found that the text numbers and theme names in the textbooks showed differences according to years, and as a result of this , it was observed that there was a difference in the values found by years.