CHP parti müfettişlik raporlarına göre İzmir (1935-1950)

Abstract

9 Eylül 1923 tarihinde kurulan Cumhuriyet Halk Partisi 1923 yılından 1946 yılına kadar Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin siyasi hayatında tek başına söz sahibi olarak yönetimi üstlenmiştir. Tek başına iktidarda olmanın doğuracağı parti içi ve parti dışı muhalefet sıkıntılarının olumsuz sonuçlarını engellemek, parti teşkilatı ve çalışmaları üzerinde denetim ve kontrol sağlamak, partinin merkezi otoritesini sağlamlaştırmak amacıyla 1923 yılında Parti Müfettişliği adıyla bir teftiş mekanizması kurulmuştur. Ülke birden fazla ilden oluşan mıntıka bölgelerine ayrılarak çeşitli alanlarda müfettişler ve milletvekilleri tarafından teftişlerinin yapılması sağlanmıştır. Her parti müfettişi bölgesini iki kez teftiş etmekle görevlendirilmiştir. Parti Müfettişliği kurumunun önemi kısa sürede artmış ve ülke içerisinde hem denetimin merkezi hem de halkın isteklerinin ve şikayetlerinin sesi olmuştur. 1932 yılında kurulan Halkevlerinin de denetimini sağlayan bölge müfettişlikleri ülkede her alanda yaşanan sorun ve sıkıntıları denetleyebilme gücüne sahip olmuşlardır. 1935 yılında yapılan düzenleme ile bu kurum daha etkin hale getirilmiştir. Bu çalışma, 1935-1950 yılları arasında parti müfettişleri ve İzmir milletvekilleri tarafından yapılan teftişler sonucunda oluşturulan raporlar ışığında İzmir ilinin parti örgütlenmesi, Halkevi çalışmaları, sosyal, kültürel, ekonomik, eğitim, spor ve sağlık gibi alanlardaki çalışmaları hakkında bilgi vermektedir.

Republican People's Party, established in September 9, 1923 has ruled The Republic Of Turkey in it's decision-making course from 1923 to 1946 as the only arbiter party. In 1923, an inspection union by the name of `Party Inspectorate` was established in order to prevent negative situtions such as ` oppositions in both party and non-party issues which was caused by being the the only arbiter party in the ruling of Turkey at the time`. The Party Inspectorate was also established in order to inspect and examine the party's organization also it's studies and provide a better, more firm structure for it's central authority. By diving the country's provinces as zones, inspectors and parliamentarians were able to inspect this `zones` in various fields. Each parliamentarian was assigned to inspect his zone twice. The importance of The Party Inspectorate Committee raised quickly and it both became a center for inspection and a `voice` for people's requests and complaints. The zone inspectors who also inspected community houses which were built in 1932, gained enough power to inspect problems and any inconvenience that was happening within the country. With the regulation made in 1935, this committee was made more active. This work which was made between 1935 and 1950 with the inspection reports made by party inspectors and the parliamentarians of Izmir gives us insight on various fields such as the process of party organization in Izmir, community houses, social events, culture, economy, education, sports and health.