Okul öncesi ve okul dönemi çocuklarda yemek yeme davranışının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Çocuklarda beslenme davranışı anketini kullanarak çocukları yemek yeme davranışlarına göre gruplandırmak, yemek yeme davranışlarını etkileyebilecek aile ve çocuğa ait sosyodemografik ve klinik özellikleri belirlemektir.Yöntem: Aralık 2013- Nisan 2014 tarihleri arasında Turgut Özal Üniversitesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları polikliniğine herhangi bir nedenle başvuran 2-12 yaş arası 303 çocuk ailesinden onam alındıktan sonra çalışmaya alınmıştır. Çocukların kilo ve boy ölçümleri yapıldıktan sonra aileleri tarafından `Çocuklarda Beslenme Davranışı Anketi` ve `Sosyodemografik Veri Formu` doldurulmuştur. Çocuklar Dünya Sağlık Örgütü' nün kriterleri kullanılarak beden kitle indeksleri (BKİ) z skorlarına göre zayıf, normal, fazla kilolu riski/ fazla kilolu ve obez olmak üzere dört grupta toplanmıştır. Gruplar, çocuklarda beslenme davranışı anketine göre belirlenen alt ölçekler ile sosyodemografik özellikler yönünden karşılaştırılmıştır. Bulgular: Yapılan çoklu regresyon analizleri sonucunda gıda heveslisi ve duygusal aşırı yeme alt ölçek puanları, fazla kilolu ve obez olan olgularda normal kilolu olanlara göre daha yüksekti. Tokluk heveslisi, yavaş yeme, yemek seçiciliği alt ölçek puanları fazla kilolu ve obez olan olgularda normal kilolu olan gruba göre daha düşüktü. Yaş ilerledikçe gıda heveslisi, duygusal aşırı yeme, gıdadan keyif alma alt ölçek puanları artmakta iken tokluk heveslisi, yavaş yeme, yemek seçiciliği alt ölçek puanları azalmaktaydı. Gelir düzeyi arttıkça içme tutkusu alt ölçek puanı düşmekte iken duygusal az yeme alt ölçek puanı artmaktaydı. Annenin BKİ arttıkça duygusal az yeme puanı azalmaktaydı. Babanın BKİ arttıkça yemek seçiciliği alt ölçek puanı artmaktaydı. Emzik kullananlarda gıdadan keyif alma alt ölçek puanları emzik kullanmayanlara göre daha yüksek bulundu. Erkeklerin ortalama içme tutkusu puanı, kızlara göre istatistiksel anlamlı olarak daha yüksek idi. Anne ve babanın eğitim durumu ile tokluk heveslisi, yavaş yeme, duygusal az yeme ve yemek seçiciliği alt ölçekleri arasında pozitif anlamlı ilişki bulundu. Annenin eğitim durumu ile gıda heveslisi ve gıdadan keyif alma alt ölçekleri arasında negatif anlamlı ilişki bulundu.Sonuç: Çocuklarda Beslenme Davranışı Anketi (ÇBDA), çocuk sağlığı izlemlerinde antropometrik ölçümler ile beraber yeme davranışının irdelenmesinde kullanılabilir. ÇBDA, hekimin çocuklarda yeme davranışlarının daha iyi tanımlanmasına ve aileye daha doğru beslenme eğitimi vermesine olanak sağlayabilir. Hekimin ÇBDA uyguladığı çocukların antropometrik ölçülerini, yaşını, anne-baba eğitimini, ailenin gelir durumunu, aileye göre çocuğun iştah algısını ve anne-babanın BKİ' ni göz önünde bulundurması yerinde olacaktır.

Introduction&Purpose: By using Children's eating behaviour questionnaire, to categorise children according to their eating habits, to specify the sociodemographic and clinical features of family and children that may affect eating habits.Material&Methods: Study started after the parental approval of 303 children ranging in age from 2 to 12 that consulted for any reason to the Turgut Özal University Hospital pediatrics polyclinic between December 2013-April 2014. Following the measuring of weight and height, `Children's Eating Behaviour Questionnaire` and `Sociodemographic Data Form` were filled in by parents. By using the criteria of World Health Organisation, according to their body-mass index z scores, children were grouped into four as, weak, normal, risk of overweight/overweight and obese. Groups were compared in terms of sub-criterias found out of children's eating behaviour questionnaire and sociodemographic features.Results: After a series of multiple regression analysis it was found that food responsiveness and emotional overeating subscale scores were higher in overweight and obese subjects than those with normal weight. It was also found that satiety responsiveness, slowness in eating and fussiness subscale scores were lower in overweight and obese subjects than those with normal weight. This study has shown that with the increase of age, food responsiveness, emotional overeating and enjoyment of food subscale scores increased also, while satiety responsiveness, slowness in eating and fussiness subscale scores decreased. With the increase of income level, desire to drink subscale scores decreased while emotional undereating subscale score increased. An increase of body-mass index of mother resulted in a decrease in child's emotional undereating score. An increase of body-mass index of father resulted in an increase in child's `fussiness` subscale score. Children using pacifier was found to have higher enjoyment of food subscale scores than those not using. Average desire to drink subscale score in boys has shown statistically significant higher than girls. Education level of parents were found to be positively correlated with the satiety responsiveness, slowness in eating and fussiness subscale scores. Mother's level of education was found to be inversely correlated with food responsiveness and enjoyment of food subscale scores.Conclusion: Children's Eating Behaviour Questionnaire could be used for pediatric monitoring along with anthropometric measurements in studying eating behaviours. The questionnaire might enable the pediatrist to management better eating habits in children and give well-directed nutrition education to the family. When applying the questionnaire in pediatric practice, it will be appropriate for the pediatrist to take into account the anthropometric measurements, age, education level of parents, family income level, appetite perception of child considering the family and body-mass index of parents.