Turgut Özal ve Süleyman Demirel`in siyasi liderliklerinin karşılaştırılmalı analizi

Abstract

Lider; gücü, ünü ve toplumsal konumuyla, belli zaman ve durumlar içinde, ilişkili bulunduğu küme ve toplumun tutum, davranış ve etkinliklerini değiştirip yönetme yeteneği gösteren kimse olarak tanımlanmaktadır. Lider kavramının bir alt bileşeni de siyasi liderdir. Siyasi lider; siyasal topluluğun başında bulunarak, söz konusu topluluğu amaçları yönünde organize eden, üyelerin bireysel amaçlarıyla topluluk amaçlarını koordineli hale getiren ve üyelerde ortak bir bilinç oluşturarak siyasal topluluğu yükseltme çabası içerisinde olan kişidir. Turgut Özal ve Süleyman Demirel isimleri Türk siyasi hayatında önemli bir yere sahip olan siyasi liderlerdir. Turgut Özal'ın 12 Eylül askeri darbesinde sonra gelen ilk sivil başbakan olması ve Süleyman Demirel'in de yeni Türkiye'nin inşasında üstlendiği roller bu iki ismi Türk siyasi tarihi için önemli figürler haline getirmiştir. Bu çalışmada Özal ve Demirel'in; bürokrasi ile ilişkiler, halkla ilişkiler ve uluslararası ilişkiler başlıklarında karşılaştırmalı analizi yapılmıştır.Özal ve Demirel halkın içinden gelmiş, halkı çok iyi tanıyan liderlerdi. Liderlik ve politikaları açısından Demirel köylülüğü, Özal ise şehirliliği temsil etmektedir. Her ikisi de bürokraside önemli görevler üstlenmiş ve bürokrasiyi iyi bilen liderlerdi. Demirel, bürokrasiyi büyüten bir organik devlet yönetimi anlayışını benimsemiştir. Özal'da ise bürokrasiyi küçülten mekanik, liberal bir yönetim anlayışı kendisini göstermiştir. Özal, devleti bir şirket yönetiyor gibi yönetirdi. Buna karşın devlet işlerini Demirel'in daha ciddiye aldığını söyleyebiliriz. Uluslararası ilişkilerde Özal'ın biraz da konjonktürel sebeplerden soğuk savaş döneminin de sona erme süreciyle Demirel'in ihtiyatlı yönetim tarzını inisiyatife çevirdiği söylenebilir. Demirel'in dengeleri gözeten ve 'idare etme' görüntülü dış politikası, Özal'da yerini dünya ile entegrasyona dayalı açılım hamlelerine bırakmıştır.

Leader is such a person that is able to lead the society with his fame, power and social position. Political leader is a sub-term of leader. Political leader is described as a person who is able to organize the society according to his and society's objectives by creating a common public awareness. Özal and Demirel are two most important political leaders in Turkish politics. Turgut Özal's being the first civilian prime minister after a military coup on 12th of September 1980 and Demirel's role in re-construction process of new Turkey made them become important figures in the history of Turkish politics. In this study, Özal and Demirel are compared to each other after they are analysed in terms of their relations with bureaucracy, public and international political actors. Both of them were not from aristocratic families and so they knew the public very well. As far as their leaderships and policies are concerned, Demirel represented rural life and Özal represented urban life. Both of them took part in bureaucracy and they were experienced about it. Demirel followed the notion in which bureaucracy expanded its role in an organic state. On the contrary Özal limited bureaucracy to a mechanical and liberal notion of governing. Özal governed the state as if he was running a company. On the other hand, Demirel took the affairs in the state more seriously. As for the international relations, Demirel had cautious manner of governing with the effect of the cold war, but Özal took some initiatives because the cold war ended in his time. Demirel kept the balances in the international politics but Özal tried to integrate Turkey into the world.