Tek parti hükümetleri döneminde (1923-1950) valilerin profilleri üzerine bir değerlendirme, mülki idare sisteminin, eğitim ve sosyal alanda yapılan inkılâpların yerleştirilmesi ve parti-devlet bütünleşmesiyle beraber toplumu dönüştürmede rolü ve katkısı

Abstract

Bu tez çalışmasının temel amacı; Tek Parti Hükümetleri döneminde (1923-1950) valilerin profili üzerine bir değerlendirme, mülki idare sisteminin inkılapların uygulanması hususunda ve Parti-Devlet bütünleşmesinde mülki idare sisteminin rolleri ve katkılarını ortaya koymaktır.Osmanlının son dönemlerinde Mülkiye mekteplerinde yetişmiş olan mülki idare amirlerinin genel profilini ortaya koymak için, bu kişilerin milli mücadeleye katkıları, siyasi eğilimleri, eğitim hayatları, memleket ve kişisel bilgileri üzerinde inceleme yapılmıştır.Devlet iradesince, Tek Parti Hükümeti döneminde eğitim ve sosyal alanda yapılan inkılapların yerleşmesi için yapılan uygulamalar ile mülki idare sisteminin en etkin yöneticileri olan valilerin siyasal iktidarla olan bütünleşmesi diğer bir ifade ile Parti-Devlet bütünleşmesiyle toplumu dönüştürmede oynadıkları rol tartışılmıştır.Konu ile ilgili bilgi ve belge taraması yapılmış olup, incelemede mülki idare amirleri hakkında yazılmış olan anı, hatırat ve biyografilerden, 1923-1950 yılları arasında valilik yapan yaklaşık 284 mülki idare amirinin özlük dosyalarının bulunduğu İçişleri Bakanlığı arşivlerinden, Cumhuriyet Halk Partisi ve Başbakanlık Devlet Arşivlerinden yararlanılmıştır.Yapılan incelemede, Tek Parti Hükümeti döneminde valilik yapan mülki idare amirlerinin yönetim becerisi ve yetkinliklerinin en üst düzeyde olan yöneticiler olduğu tespit edilmiştir.1923-1950 yılları arasında birçok yönden gerçekleştirilen inkılapların halka benimsetilmesinde etkin rol oynadıkları, Parti-Devlet bütünleşmesiyle beraber siyasal yapı ile bürokrasinin iç içe olduğu bu dönemde, mülki idare amirlerinin Cumhuriyet Halk Partisinin bir yöneticisi olarak üzerilerine düşen parti faaliyetlerini yerine getirerek, taşrada siyasal bir aktör gibi faaliyet gösterdikleri tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Mülkiye, Mülki İdare Amiri, Vali, Cumhuriyet Halk Partisi, Parti-Devlet Bütünleşmesi

The aim of this thesis study is to make an assessment on governors' profiles in the single party period (1923-1950), and to present the role and the contribution of the civilian administration system on implementing the educational and social revolutions and party-state integration.During the late Ottoman period, to present overall profiles of civil administration strained in Civil Service School, an examination was conducted about their contribution to the national struggle, their political affiliation, their education, lives, their hometown and their personal information.With the state will, the role of the governors who became the most powerful managers of the civilian administration system thanks to the efforts to implement educational and social revolutions in the Single Part Government period was discussed with regard to their integration with the political power in other words their role in transforming the society with party-state integration.Document analysis was done about the topic of the research. Memories, recollections and biographies written about civil administrators, archives of the Ministry of Interior Affairs where personal files of 284 civil administrators who worked as a governor between the years 1923-1950, archives of Republican People's Party and the Ministry State Archives were used in the researchIn the examination it was determined that there were civil administrators whose management skills and competencies were at the highest level. It was also found that between the years 1923-1950, a period when political structure and bureaucracy were intervened with each other, civil administrators had an important role in infusing the revolutions done in many areas into the public and behaved as a political actor by carrying out their responsibilities like a managers of Republican People's Party.Key words: the Civil Service, Civil Administrator, Governor, RepublicanPeople's Party, Party-State Integration