Afrika`ya açılım politikası bağlamında Türkiye – Güney Afrika ilişkilerinin gelişimi

Abstract

Dünya gündeminde Afrika kıtası ismi sömürgecilik ile bağdaşmışken Osmanlı Devleti bu topraklara sevgi ve barış tohumları ekerek bölgede kalıcı izler bırakmıştır. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu yıllardan 1998'e kadar ise Afrika ile olan diplomatik ilişkiler hep minimum seviyede kalmıştır. Afrika'ya Açılım Planı sonrası, Güney Afrika Başkan Yardımcısı Jacob Zuma'nın Ekim 2003'te Türkiye'ye resmi ziyaret gerçekleştirmesi iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin canlanmasına sebep oldu. Akabinde dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2 Mart 2005 te Güney Afrika'ya iade-i ziyarette bulunması politik ve ekonomik ilişkileri ileri bir boyuta taşımış oldu. Tarihi bağların yeniden canlanması kısa sürede diplomatik ilişkileri üst seviyeye taşımış oldu. Bu tezde, gelişen Afrika kıtasının, gelişmiş dünya ile bağları güçlü olan Güney Afrika Cumhuriyetini ve Türkiye ile olan ilişkilerini ele alacağız. Birinci bölümde tarihten Cumhuriyet dönemine kadarki ilişkilere değinilmiştir. Osmanlı döneminde, Güney Afrika'yla ilk diplomatik temaslar ele alınmıştır. Güney Afrika'da İslam inancının nasıl oluştuğu, Müslümanların karşılaştığı problemler ve Devleti Aliye'nin bu problemlerin çözümü için Ebubekir Efendiyi görevlendirmesine değinilmiştir. Osmanlı Devletinin en zayıf olduğu dönemde, uzak coğrafyadaki Afrikalı Müslümanlara karşılıksız yardım eli uzatması, gelecek için ekilen barış tohumları olduğunu görüyoruz. İkinci bölümde ise iki ülke ilişkilerinin Cumhuriyet dönemi sonrasından 2000 yılına olan dönemde yapılan faaliyetler ele alınmıştır. Bu dönemde Türkiye daha çok iç meseleleriyle uğraştığından, sadece Güney Afrika'ya yönelik değil tüm Afrika için istikrarlı bir dış politika ortaya koyamamıştır. Bu dönemde Batılı ülkeler kıtanın dört bir yanını sömürmek için yarışırken, Türkiye Kuzey Afrika'daki birkaç ülkeyle Osmanlıdan miras kalma diplomatik ilişkileri ancak koruyabilmiştir. Son bölümde ise 2000 yılından günümüze son dönem ilişkiler ve anlaşmalara değinilmiştir. Afrika'ya Açılım Planının kabul edilmesi sonucu 2005 yılında uygulamaya konulmasıyla Afrika ülkeleriyle durma noktasındaki ilişkiler yeniden hareketlendirmiştir. Bu ülkelerde açılan büyükelçilikler sayesinde ilişkiler belli bir ivme kazanmıştır. Bu ilişkiler sayesinde Türkiye, Afrika ülkelerinin desteğini alarak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 2009-2010 dönemi için yapılan seçimlerde geçici üye seçilmesi son derece önem arz etmektedir. Afrika Eylem Planının kısa sürede meyvelerini vermesi izlenen Dış politikanın son derece önemli olduğunun göstergesidir.Güney Afrika-Türkiye ilişkilerinin gelişmesi, bölgesel güç dengeleri üzerinde etki oluşturabilecek önemdedir.

While the name African Continent was compatible with colonialism in the world, the Ottoman Empire has left an indelible mark on this land by planting the seed of love and piece. From establishment of the Republic of Turkey until 1998, the diplomatic relations with Africa has always remained at a minimum level. After 'Opening to Africa Plan' policy, Deputy President Jacob Zuma performed official visit to Turkey caused a revival diplomatic relations between two countries. Afterwards the former Prime Minister Recep Tayyip Erdoğan made visit to South Africa on 2 March 2005 so the political and economic relations has moved forward. The revival of the historical ties and diplomatic relations developed to the next level quickly.This thesis aims to give an overview of South Africa, which has strong ties with world in developing Africa continent and we will consider its relations with Turkiye. In the first part, it gives brief information on relationship between two countries, from Ottoman era until the Republican era. The first diplomatic contacts with South Africa has considered in period of Ottoman time. It has been mentioned how the formation of the Islamic faith started in the region, the problems that Muslims faced and Abu-Bakr Effendi appointed by the Ottoman Empire for the solution of the problems. We assure that bearing hand unrequitedly to African Muslims at far region during the weakest period of Ottoman Empire was planted seeds of peace for the future. In the second part, it addressed the activities carried out between two countries in the period from the Republican era till 2000. In this period of time, Turkey was dealing with interior issues mostly, so not only for South Africa, for all Africa it didn't reveal a consistent foreign policy. While Western countries were competing to colonialize all around the Africa, Turkey has preserved the diplomatic relations with few countries in North Africa that heritage from Ottoman at this period of time. In the last chapter, it gives an overview of recent relations and referred to the agreements held from year 2000 and after. After the approval of 'Opening to Africa Plan' and implementing it in 2005, developed the relations with African Countries. The relationship has progressed with Africa through opening embassies in all around of the continent. Through this relationship Turkey gain the election to be a temporary member of UN Security Council for the term 2009-2010 with the support of African countries is extremely important result. This fruitful result of Africa Action Plan shows that performed foreign policy was highly accurate.The development of the South Africa-Turkey relations has enough substantial to create impact on balance of reginal power.