Ekonominin çeşitlendirilmesinin bir aracı olarak ulusal refah fonu modelinin Türkiye ekonomisi açısından uygulanabilirliği

Abstract

Döviz varlıkları ile fonlanan ve hükümetler tarafından ekonominin çeşitlendirilmesinin bir aracı olarak kullanılan Ulusal Refah Fonları (Sovereign Wealth Funds) gerek devlet sahipliğinde/kontrolünde bulunmasına rağmen resmi rezervlerden ayrı yönetilmesi gerekse de ağırlıklı olarak yabancı ülke varlıklarına yatırımı öngörmesi nedeniyle 2000'li yıllardan bu yana uluslararası politik iktisat ve finansmanın önemli bir tartışma konusunu oluşturmuştur. Yatırım stratejilerinde agresif bir tutum benimseyen ve yönetim süreçleri genellikle şeffaf olmayan ulusal refah fonlarının amaçları arasında; resmi döviz rezervlerine nazaran daha yüksek getiri elde etmek, hükümet gelirleri ve ihracat oranlarındaki dalgalanmaların bütçe üzerindeki etkilerini azaltarak görece ekonomik istikrarı korumak, uzun dönemde sürdürülebilir sermaye yapısı oluşturmak, uluslararası ilişkilerde siyasi ve ekonomik kazanımlar sağlamak yer almaktadır. Ulusal Refah Fonları sermaye kaynağına göre `hidrokarbon` gelirlerine dayanan fonlar (Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Norveç, Rusya Federasyon) ile cari işlemler fazlası, döviz rezervleri ve sosyal güvenlik primleri gibi `emtia dışı` kaynaklara dayananlar (Çin Halk Cumhuriyeti, Fransa, Singapur, Hong-Kong ve Güney Kore gibi) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.Bu çalışmanın amacı, dünya genelindeki ulusal refah fonu büyüklüğünün yaklaşık %18'ini oluşturan Birleşik Arap Emirlikleri merkezli fonlarla, diğer büyük çaptaki fon sahibi Norveç, Çin, Singapur ve Rusya Federasyonu merkezli uygulamalar karşılaştırmalı olarak inceleyerek Ulusal Refah Fonu modelinin Türkiye ekonomisi açısından uygulanabilir olup olmadığını, şayet uygulanabilir ise ne tür bir model inşaa edilmesi gerektiğini ortaya koyarak, siyasi karar alıcılara bir yol haritası sunabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Ulusal Refah Fonu, Merkez Bankası, Fon Kaynakları, Yabancı Yatırım, Hidrokarbon Gelirleri.

Sovereign Wealth Funds, which is funded by currency asset, are used as a tool of diversifying the economy by the governments. They has been an important discussion topic of international political economics and international finance since 2000s, because they envisaged investment mainly to foreign assets and managed separately from the official reserves although the state control. Sovereign Wealth Funds are adopting an aggressive stance in investment strategy and management processes are often non-transparent. Aims of Sovereign Wealth Funds are to achieve higher returns than the official foreign exchange reserves, reduce the impact of fluctuations in government revenues and exports on the budget, maintain economic stability, create a sustainable capital structure in the long term, ensure political and economic achievements in international relations.Sovereign Wealth Funds are divided into two according to sources of capital. The first one ise `hydrocarbon` based on income funds ( United Arab Emirates , Qatar, Norway, Russian Federation) and the other one (China, France, Singapore, Hong Kong and South Korea ) is based on `non- commodity` resources such as the current account surplus, foreign exchange reserves and social security contributions. The purpose of this study is whether Sovereign Wealth Fund model is appropriate for Turkish economy or not, If the model is applicable for Turkey, focusing what kind of model should be developed also provide the decision-makers with a road-map about the Sovereign Wealth Fund model for Turkey by examining comparatively United Arab Emirates based funds which has a size of the world's sovereign wealth funds with 18% and the other biggest fund owners countries such as Norway, China, Singapore and Russia Federation.Key Words: Sovereign Wealth Fund, Central Bank, Founding Sources, Foreign Investment, Hydrocarbon Revenues.