Bazı immünomodülatör ajanlar kullanılarak Uzunçayır baraj gölü su kalitesinin belirlenmesi

Abstract

Uzunçayır Barajı Doğu Anadolu Bölgesi?nin önemli su kaynaklarından birisi olan Munzur Nehri üzerinde kurulmuş olan ve 2009 yılının 2. yarısından itibaren su tutulmaya başlanan, ayrıca da bir hidroelektrik santrali içeren yeni baraj göllerimizden birisidir. Su tutulmasının tamamlanmasıyla birlikte, hem kurulum alanında hem de çevresinde yeni bir ekosistemin oluşmasını sağlamış ve çevresi ile sıkı bir etkileşim içerisine girmiştir. Bu süreçte, baraja yakın yerlerde yerleşkelerin olması, arıtım tesisinin bulunmaması nedeniyle gerek çevrenin baraj sahasına etkilerinin, gerekse su ve kalitesinin, içerisindeki canlılara ve sonrasında ki balıkçılık faaliyetlerine etkilerinin belirlenebilmesi için, baraj su kalitesinin dönemsel olarak belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada biyoindikatör olarak Capoeta umbla (Heckel, 1843) karaciğer dokularında IL-6, IL-1ß, TNF-? seviyelerindeki değişimler incelenerek Uzunçayır Baraj Gölü su kalitesinin 2 dönem izlenmesi (Mart ve Eylül 2011) amaçlanmıştır. Bu çalışmada toplamda 200 C. umbla indikatör olarak kullanılmıştır. Balık örnekleri 2011 Mart ve Eylül aylarında toplanmıştır. Balıklar 10 istasyondan örneklenmiştir: 1: Munzur Nehri öncesinde ön yerleşim alanı, 2: Munzur Nehri?nin baraj gölüne döküldüğü nokta, 3: Sızıntı suyunun Pülümür Nehri?ne deşarj noktası öncesi, 4: Pülümür Nehri?nin baraj gölüne döküldüğü nokta, 5: Baraj alanında Pülümür Nehri?nden hemen sonra Munzur Nehri ile yakın nokta, 6: Baraj Gölü ortası, 7: Baraj Gölü ortası, 8: Hidroelektrik santral yakınındaki Baraj Gölü?ndeki nokta, 9: Hidroelektrik sanatralinden hemen sonra, 10: Munzur Nehri?nin Keban Baraj Gölü?ne döküldüğü nokta. Balıklar disekte edilip karaciğer ve solungaçlarından örnekler alınmış olup alınan bu örnekler homojenize edildikten sonra mikro plate reader da IL-6, IL-1ß, TNF-? değerlerinin okunması amaçlanmıştır. Suyun fizikokimyasal ve biyolojik yapısının kirlilik nedeniyle değişmesi sonucu balığın immün sisteminde değişiklikler gözlenmiş ve ölçülen parametrede istasyonlar arasında farkların olduğu görülmüştür. Capoeta umbla?nın, olumsuz çevresel olaylara karşı bir erken teşhis indikatörü ve sucul ekosistem kirliliğinin belirlenmesinde faydalı ve güvenilir bir biyoindikatör olarak kullanılabileceği önerilebilinir.

Uzunçayır Dam was constructed on the Munzur River which is one of the major water sources in the Eastern Anatolia and since 2nd half of 2009 the water began to be kept, but it?s also a new dam lake with a hydroelectric power plant. It has provided the formation of a new ecosystem on construction area and also on its environment with the completion of the water retention and has been into a tight interaction with its surroundings. In this process, the periodic determination of water quality of dam lake is important due to determine the effects of close location of dam to the premises and lack of treatment plant either to the water and its quality on animals in it or after that on fishing activities. In this study, it was aimed to monitor water pullution of Uzunçayır Dam Lake by using the differences of IL-6, IL-1ß, TNF-? levels in Capoeta umbla (Heckel, 1843) liver tissue as a bioindicator. In total 200 C. umbla were used as indicators in this study. Fish samples were collected in March and September of 2011. Fishes were sampled from ten stations: 1: Pre-settlement area at Munzur River 2: The point just before Munzur River flows into dam lake, 3: The point just before the discharge point of seepage water into Pulumur River, 4: The point just before Pülümür River flows into dam lake 5: Just after Pülümür River converges with Munzur River in the dam area, 6: In the middle of the dam lake, 7: In the middle of the dam lake, 8: The point in the dam lake near hydroelectric power plant, 9: Just after hydroelectric power plant, 10: The point where Munzur River flows into Keban Dam Lake. The liver and gills of the fish samples were taken after dissection and samples were homogenized and then values of IL-6, IL-1ß, TNF-? were aimed to read on micro plate reader. Changes were observed in the immune system of fish as a result of physicochemical and biological changes in the structure of the water because of pollution and differences were seen on measured parameter between the stations. Capoeta umbla can be used as an early diagnostic indicator against adverse environmental events and a useful and reliable bioindicator in determining the pollution of the aquatic ecosystem.