2795 numaralı Van eyaleti gayrimüslim Nüfus Defterinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nda nüfus sayımları modern anlamda ilk olarak 1831 yılında yapılmaya başlanmıştır. Bu tarihten önceki sayımlar genellikle vergi ve arazi tespitine yönelik yapılan tahrir sayımlarıdır. Bu sayımlar bölgeye ait nüfus özellikleri konusunda aydınlatıcı bilgiler verse de nüfusun tespiti için yetersiz kalmıştır. Modern manada yapılan nüfus sayımları ile devlet, sahip olduğu insan potansiyeli, askeri gücü ve vergi yükümlülükleri hakkında ayrıntılı bilgilere sahip olmaya çalışmıştır.Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunan H.1252 / M.1836 tarihli, NFS.d kodu 2795 numarası ile kayıtlı olan `Van Eyaleti Dahilindeki Gevaş, Karçıkan, Havasor ve Vastan Nahiyelerinin Gayrimüslim Erkek Nüfus Defteri` esas alınarak hazırlanan bu çalışmada Osmanlı'da nüfus ve Van'ın geçmişten günümüze kısa tarihi ele alınmış, daha sonra 2795 numaralı defterdeki veriler incelenerek o zamana ait bölgenin sosyal durumu ve nüfus özellikleri üzerinde durulmuştur.Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Van Vilayeti, Nüfus Defteri, Gayrimüslim

In the Ottoman Empire, the population censuses were first introduced in 1831 in the modern sense. The censuses before this date are generally censuses for tax and land determination. Although these censuses provided illuminating information about the population characteristics of the region, they were insufficient to determine the population. With the modern population censuses, the state has tried to have detailed information about the human potential, military power and tax obligations.In this study, which was prepared on the basis of the `Non-Muslim Population Registry of Gevas, Karcık, Havasor and Vastan Districts in Van Province` which was recorded with H.1252 / M.1836 date, NFS.d code and 2795 number in the Prime Ministry Ottoman Archive, the population and the short history of Van from the past to the present were examined. Then, using the data in book 2795, the social situation and population characteristics of the region were discussed. Keywords: Ottoman Empire, Vilayet Van, Population Book, Non-Muslim