Fiziksel engele sahip çocuğu olan annelere verilen sosyal problem çözme beceri eğitiminin problem çözme davranışlarına etkisi

Abstract

Bu araştırma fiziksel engele sahip (Cp ve kas hastalığı) çocuğu olan annelerin, sosyal problem çözme becerilerini geliştirmeye yönelik deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemi, çocukları Kayseri ilinde bulunan Özel İlgim Rehabilitasyon Merkezi'ne devam eden 30 anneden oluşmaktadır. Araştırmada örneklemin tamamına ön test olarak 'Sosyal Problem Çözme Envanteri Kısa Formu' uygulanmıştır. Sonrasında 30 katılımcıdan rastlantısal olarak seçilen 15 kişi ile deney grubu oluşturulmuştur. Sosyal problem çözme temeline dayanılarak psiko-eğitimsel içerikli, bilişsel davranışçı terapilerin çeşitli yöntem ve teknikleri kullanılarak eğitimsel olarak yapılandırılmış, içeriğinde oyunlar olan bir eğitim programı hazırlanarak deney grubundaki katılımcılara 5 hafta süresince uygulanmıştır. Eğitimler haftada bir gün ortalama iki buçuk saat sürmüştür. Bu süreç içerisinde kontrol grubuna herhangi bir eğitim verilmemiştir. Araştırmada verilerin tanımlayıcı istatistiklerinde ortalama, standart sapma, medyan en düşük, en yüksek, frekans ve oran değerleri kullanılmıştır. Değişkenlerin dağılımı Kolmogorov Simirnov Testi ile ölçülmüş, tekrarlayan ölçümlerin analizinde Wilcoxon Testi kullanılmıştır. Analizlerde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular incelendiğinde, 'Probleme Olumlu Yönelim' değişkeninde eğitim sonrasında yapılan değerlendirmede eğitim öncesine göre anlamlı bir farklılık (p < 0,05) gözlemlenmiştir. Probleme olumlu yönelim değişkeni izlem puanlarında eğitim öncesine göre anlamlı (p < 0,05) artış gözlemlenmiştir. Bunun yanı sıra Probleme olumlu yönelim değişkeni izlem puanında eğitim sonrasına göre anlamlı (p < 0,05) değişim gözlemlenmemiştir. Probleme olumsuz yönelim değişkeni eğitim sonrası puanında eğitim öncesi puanına göre anlamlı (p < 0,05) düşüş gözlemlenmiştir. Probleme olumsuz yönelim değişkeni izlem puanında da eğitim öncesine göre anlamlı (p < 0,05) düşüş gözlemlenmiştir. Bu değişkene ait izlem puanında eğitim sonrasına göre anlamlı (p < 0,05) değişim gözlemlenmemiştir. Rasyonel Problem Çözme değişkeni eğitim sonrası puanında eğitim öncesi puanına göre anlamlı (p < 0,05) artış gözlemlenmiştir. Rasyonel problem çözme değişkeni izleme puanında eğitim öncesine göre anlamlı (p < 0,05) artış gözlenmekle birlikte eğitim sonrası puanları ile karşılaştırıldığında anlamlı (p < 0,05) değişim gözlemlenmemiştir. Dikkatsiz Dürtüsel Problem Çözme değişkeni verileri incelendiğinde eğitim sonrası puanda eğitim öncesi puana göre düşüş yönünde anlamlı (p<0,05) farklılık gözlemlenmiştir. Dikkatsiz Dürtüsel Problem Çözme değişkeni izleme puanı eğitim öncesine göre anlamlı (p< 0,05) düşüş göstermiştir ve bu değişkenin izleme puanı ile eğitim sonrası puanı karşılaştırıldığında anlamlı bir farklılık (p>0,05) gözlemlenmemiştir.Kaçınan Tarz Değişkeni puanlarında eğitim sonrası ve eğitim öncesi arasında düşüş yönünde anlamlı fark (p < 0,05) gözlemlenmiştir. Kaçınan tarz değişkeninde izleme puanı eğitim öncesine göre anlamlı (p < 0,05) düşüş göstermiştir. Bu değişkenin eğitim sonrası puanı ile eğitim öncesi puanı karşılaştırıldığında anlamlı bir fark (p > 0,05) gözlemlenmemiştir. Değişkenler bütünlük içerisinde incelendiğinde deney grubuna verilen eğitim sonrası toplam puanı ile eğitim öncesi toplam puanı arasında olumlu yönde anlamlı farklılık (p < 0,05) gözlemlenmiştir. İzlem sonucunda elde edilen toplam puan ile eğitim öncesi puanı arasında olumlu yönde anlamlı farklılık (p < 0,05) gözlemlenmiştir. İzlem puanı ile eğitim sonrası elde edilen puan arasında ise anlamlı bir farklılık (p > 0,05) bulunamamıştır.Anahtar sözcük: Problem, Sosyal Problem Çözme, Fiziksel Engelli, Anne Eğitimi,Rehberlik Merkezi.

This research is an experimental study geared to develop social problem solving abilities of mothers who have physically disabled (Cp and muscle disorders) children.30 mothers whose children are taking physchoterapy in Özel İlgim Rehabilitation Center in Kayseri are included in this study.Short form of social problem solving inventory was applied to the 30 mothers. A 5 week psycho-educational training program prepared on the basis of social problem solving was administered to the experimental group of randomly choosen 15 people out of 30.The Experimental group was not given any training.Once a week,on average 2-2.5 hours trainings which were prepared using various methods and techniques of Cognitive-Behavioral Therapies were applied to the experimental group.In this research ,average, standard deviation, median minimum, high frequency and ratio values were used in the descriptive statistics of the data.The distribution of variables was measured with Kolmogorov Smirnov test and in the analysis of repeated measurements Wilcoxon was used. SPSS 22.0 program has been used in the analyses.When looking at the findings, in the variable of Positive Orientation Towards the Problem, the scores taken after the training significantly (p > 0,05) increased compared to those of before training. The follow-up score before the training,significantly (p 0.05) increased in the variable of Positive Orientation Towards the Problem. The follow-up score after the training were unchanged significantly (p < 0.05) in the Variable of Positive Orientation Towards the Problem.The variable of Negative Orientation Towards the Problem decreased significantly (p < 0,05). The follow-up score in The Variable of Negative Orientation Towards the Problem decreased significantly (p < 0,05) compared to those of before training.The follow –up score did not change significantly in the Negative Orientation Factor Towards the Problem (p > 0,05).The Variable of Rational Problem Solving significantly (p 0.05) increased comparing post-training points to before training. The variable of Rational Problem Solving increased significantly (p < 0,05) compared to before training.The follow-up score of variable Rational Problem Solving did not change significantly (p < 0,05).The variable of Impulsive/ Careless Problem Solving, after training points decreased significantly (p < 0,05) compared before training points in The variable of Impulsive/ Careless Problem Solving. The variable of Impulsive/Careless Problem Solving decreased significantly compared to before training (p < 0,05). The follow-up score did not change significantly (p <0,05) in The variable of Impulsive/Careless Problem Solving compared to after training.Avoiding Style Variable after training points decreased significantly (p < 0.05) compared before training. The follow-up score in Avoiding Style Variable decreased significantly compared to before training (p < 0,05). The follow-up score did not change significantly (p < 0,05) in Avoiding Style Variable compared to after training.Post-training total score increased significantly (p < 0,05) compared to before trining. Total training points in the follow up increased significantly (p 0.05) compared to before training. Total training points in the follow up did not change significantly (p > 0,05) compared to post training