1960`larda sosyo-politik ortam ve Türkiye İşçi Partisi`nin TBMM`deki temsiliyeti

Abstract

Türkiye Solu, Osmanlı'nın son dönemlerinden 1960'lara kadar, kısa süreli dönemler dışında, resmi ideoloji tarafından 'tehlike arz eden' bir şekilde ele alınmış ve buna karşı geliştirilen baskı mekanizmaları ile yeraltı faaliyetlerine zorlanmış ve kitleselleşmesi engellenmiştir. Sol hem tek parti iktidarı olan CHP döneminde hem de çok partili sistemin ilk iktidarı olan DP döneminde gayrı meşru ve illegal kabul edilmiş, solcu ve komünistler vatan haini olarak suçlanmışlardır. Yıllarca baskı politikaları nedeniyle dar bir alan ve kadroya sıkıştırılmıştır. Bu açından 1960'lı yıllar sol için bir dönüm noktası olmuştur. Türkiye İşçi Partisi, 1961 Anayasa'sının tanıdığı hak ve hürriyetler ve geliştirdiği iktidarı frenleyen mekanizmaların/kurumların oluşturulması ile meydana gelen demokratik ortamda, sendikacılar tarafından kurulmuş, dönemin aydınlarının partiye geçmesiyle sosyalist bir kimlik kazanmıştır. Legal bir parti olarak kurulan ve legal kalmak adına çokça çaba sarf etmiş, katıldığı seçimlerde yaptığı etkili propaganda ile halkın teveccühünü kazanmış ve kitleselleşmiştir. 1965 yılı seçimleriyle meclis çatısı altında temsiliyet hakkı kazanmış ve Türkiye'de solun meşruiyet sorununu ortadan kaldırmıştır. Toplumda karşılık bulan TİP, kapatıldığı 1971 yılına kadar mecliste sosyalist fikirler ekseninde etkin bir muhalefet yapmıştır.Anahtar Kelimeler: 1960 Askeri Darbesi, Türkiye'de Sol, Türkiye İşçi Partisi, Meşruiyet

Turkey left, from the late Ottoman period up to 1960, except for short term periods, was seen as dangerous by the official ideology. The pressure mechanisms developed against left movements have pushed the left to underground activities. Thus, social expansion of the left was prevented. In the one party period left was considered illegal. This situation continued in the first period of the Democratic Party rule. Leftist and communists were accused as traitors in this period. For years, the movement area of the left has been limited due to the oppression policies. In this respect, the 1960s was a turning point for the left. The rights and freedoms recognized by the 1961 Constitution gave the Labor party a socialist identity. After the establishment process, the labor party made great efforts to stay on the legal line. For this reason, the labor party won the people's favor with the effective propaganda in the election periods. The party won representation right under the roof of the parliament in the elections of 1965. This representation has eliminated the legitimacy problem of the left in Turkey. Until 1971, when the Labor Party was shut down, it made active opposition in the parliament on the axis of socialist ideas.Keywords: Military Coup of 1960, left in Turkey, Turkish Workers' Party, Legitimacy