Mersin kentinde mahalle olgusundaki değişim süreci

Abstract

Bu çalışmamızda komşuluk birimi entegrsayonu olan Mahalleyi; Mersinözelinde ve tarihsel perspektif içerisinde ele alarak teknolojik ilerlemeyle birliktegelişen ve değişen, sosyal ve mekânsal hareketliliği bağlamında irdelemektir.Mahalle Osmanlıdan bugüne kentlerin biçimlenmesinde insan ilişkileri üzerindebelirleyici olurken, bugün gelinen noktada kentlerimizin kalabalıklaşması, yeniyapılaşmalar, mahalle kavramının içeriğini değiştirmeye başlamıştır. Mahalledoğrudan ya da dolaylı olarak başka insanlarla iletişim ve etkileşim alanlarıdır ki bukomşuluk düzeni demektir. Günümüzde küreselleşen dünyada insan ilişkilerinindeğişimi mekânların ve tüm sosyal hayatın dönüşümü demektir. Mersin, değişen vegelişen dünya içerisinde kurulduğu zamandan itibaren kendine yer bulabilmiştir.Mersin'in tarihsel gelişimi dünya pazarında kendine yer edinmesinde, diğer Osmanlıkentlerinden farklı bir gelişim göstermesinde, birçok kültürü bünyesindebarındırmasında, Tarsus limanının alüvyonlarla dolması ve işlevselliğinikaybetmesinin ardından Akdeniz'e gelen gemi ve kayıkların Mersin iskelesineyaşanmasıyla birlikte başlamıştır. Mersin 1840 yılında Adana Eyaleti'nin Tarsuskazası Gökçeli nahiyesine bağlı bir köy, 1851 yılında aynı kazaya bağlı nahiyemerkezi, 1877 yılında kaza merkezi ve 1888 yılında da sancak merkezi olmuştur. vKısa zaman içerisinde hızlı gelişme gösteren kentin demografik yapısındakigelişmeler ışığında artışlar olmuştur. Türkiye genelinde ilk nüfus sayımı olan 1927yılında Mersin nüfusu 211.543 kişi olarak tespit edilmiştir. 1950'li yıllardan itibarenkentlerin sanayileşme sürecinin başlamasıyla birlikte, kırsal alanlardan ve kentlerdendiğer kentlere açılan fabrikalarda iş bulmak amacıyla göçler olmuştur. Mersin BirinciDünya Savaşı ardından Kurtuluş savaşı, savaş sonrası nüfus kaybı, kentte yaşayan veticaretle uğraşan gayrimüslimlerin kentten ayrılmaları, Hatay ilinin 1939 yılındaTürkiye'ye katılması ardından Mersin liman faaliyetlerinin İskenderun limanınakayması gibi çeşitli nedenler Mersini 1920-1950 yılları arsında bir durgunluk dönemigeçirmesine neden olmuştur. Mersin'in ikinci kentleşme ve gelişme süreci 1950'liyıllardan itibaren başlamıştır. Mersin limanının Hollanda Kraliyet Liman Şirketitarafından yenilenip 1962 yılında hizmete açılması, Ataş Rafinerisinin 1962 yılındahizmete girmesi ile birlikte sanayi sektöründe ki gelişmeler, küçük büyük birçokticari işletmenin kurulması, 1980 sonrası inşaat sektörünün hız kazanması vegünümüze kadar devam etmesi, üniversitelerin açılması, kentin ılıman iklime sahipolması, diğer kentlerden yaşamın daha ucuz olması, hem sanayi hem de tarım kentiolması Mersin'i cazip hale getirmiş başta Doğu ve Güneydoğu Anadolu olmak üzerebirçok ilden göç almıştır. Mersin'deki ilk apartmanlaşma sürecinin başlama tarihinibazı kaynaklar 1960 yılını verirken diğer birçok kaynak 1970 yılını işaret etmektedir.Mersin'de apartmanlaşma süreci mahalle olgusundaki değişimin başlangıcınıoluşturmuştur. Kalabalıklaşan nüfusla birlikte önce kıyı bandı yüksek konutlarlatamamen doldurulmaya başlanmış kentin doğu ve kuzey kesiminde arsalarınparsellere bölünerek satılması diğer taraftan yüksek katlı apartmanların hız kesmedendevam etmesi kentte ikili bir yapılaşma ve farklı mahalle oluşumlarının önünüaçmıştır. Kente bir taraftan mahalle ve komşuluk ilişkileri devam ederken toplukonut ve lüks sitelerin bulunduğu alanlarda bir birinden habersiz sadece aynı alanlarıpaylaşan insanların birlikte yaşadıkları yeni mahalle ve yerleşim alanları oluşmayabaşlamıştır. Bu çalışmanın konusu olan Mersin Kentinde Mahalle OlgusundakiDeğişim Süreci, değişen ve gelişen teknolojik ekonomik gelişmeler, bu gelişmelerlebirlikte alım gücünün artması, alıcı isteklerinin değişmesi ile birlikte mahalleyapısındaki değişimi ele alınacaktır.Anahtar Kelimeler: Mahalle, Göç, Mersin'in Kentsel Gelişimi, Mersin'deMahalle Değişim Süreci.

This study examines the neighbourhood as an unit of integration in a historicalperspective and in the specific context of Mersin with regards to the changing anddeveloping social and spatial mobility along with technological progress. While theneighborhood has been the determinant of human relations in the shaping of cities, asof today we argue that the neighborhood as a concept has been modified dün to newstructures. We can speak of a order of neighborhood as it is directly or indirectly thearea of communication and interaction with other people. In today's globalizingWorld the exchange of human relations means the transformation of spaces andwhole social life. Mersin in a changing and developing World, has been able tofind its place since its foundation. Mersin's historical development started to take itsplace in the world market, showing a different development scheme with regards toother Ottoman cities, containing many cultures in it and after the port of Tarsus wasfilled with alluvium and lost its functionality the ships and boats that came to theMediterranean started with the berthing of Mersin port. In 1840, Mersin became avillage connected to the Gokçeli township in the province of Tarsus in the state ofAdana. In 1851 it became a township center in the same province, in 1877 it becamea province center and in 1888 it was a provincial center. Shortly after, there has beenan increase in the demographic structure in the rapidly developing city. According tothe first population census in Turkey in 1927, the population of Mersin was 211,543people. From the 1950s onwards, with the beginning of the industrialization processof cities, migrations from rural areas and cities took place in order to find jobs infactories opened in other cities. After the First World War, the War of Independence,the post-war population loss, the seperation of the non-Muslims living in the city anddealing with trade, the participation of the province Hatay to Turkey in 1939 and theshifting of the port activities in Mersin to İskenderun port and such various reasonscaused a period of stagnation for Mersin between the years 1920-1950. Mersin'ssecond urbanization and development process started after 1950's. The opening ofthe port of Mersin in 1962 renovated by Dutch Royal Port Company, With thecommissioning of the Ataş Refinery in 1962 developments in the industrial sector,the establishment of many small and large commercial enterprises, the accelerationof the construction sector after 1980 which continued until today, opening of theuniversities, the temperate climate in the city, life being cheaper than other cities, viibeing both industrial and agricultural city made Mersin attractive and many migrants,mainly from Eastern and Southeastern Anatolia cities, have migrated. While thestarting date of the first apartment building in Mersin was given in 1960, some othersources point to 1970's. The process of apartment building in Mersin was thebeginning of the change in the neighborhood. With the crowded population, first thecoastal belt started to be filled with high residences, the lands in the eastern andnorthern part of the city were divided into parcels and sold, on the other hand thehigh-rise apartments continued without slowing down opened up a dual structure anddifferent neighborhood formations in the city. On one side of the city neighborhoodand neighborliness relations continue on the other side in areas where mass housingand luxury sites are located new neighborhoods and settlements inhabited by peoplewho are unaware of each other and share only the same areas have begun to ocur.The Process of Change in the Neighborhood Situation in Mersin City, which is thesubject of this study, changing and developing technological economicdevelopments, increase in purchasing power with these developments, the change ofbuyer requests and the change of neighborhood structure will be discussed/ handled.Key Words: Neighborhood, Migration, Urban Development of Mersin,Neighborhood Change Process in Mersin.